هدف: الگوی شکل‌گیری فضای زیست روستایی وابسته به عوامل متعددی است. یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار و اصول بنیادین آن، شیوه زیست ساکنین و به عبارتی سبک زندگی ایشان است. در این میان، دین، آیین‌ها و مؤلفه‌های مذهبی نقش مهمی را در گزینش سبک زندگی دارد چراکه دین تأثیر قابل‌توجهی در کنترل فرهنگ، سبک‌های زندگی، نحوه مصرف، طرز رفتار، طرز تفکر و نگرش و جهان‌بینی داشته است. این پژوهش درصدد دستیابی به نقش و تأثیر مؤلفه‌های مذهبی سبک زندگی روستائیان و آیین‌های مذهبی در شکل‌گیری فضاهای زیست روستایی است.
روش پژوهش: روش این پژوهش از نوع کیفی بوده که ابتدا در قالب مطالعات نظری با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و بر اساس روش توصیفی-تحلیلی، سه مقوله سبک زندگی، آیین‌های مذهبی و رابطه سبک زندگی مذهبی با فضای زندگی و معماری روستایی بررسی و ابعاد و مؤلفه‌های آن‌ها مورد تحلیل قرار گرفت. پس از انجام مطالعات نظری و بر اساس مدل به‌دست‌آمده از بخش اول، مطالعات میدانی به‌صورت برداشت‌های میدانی و با استفاده از ابزار مصاحبه و مشاهده انجام شد. اطلاعات به‌دست‌آمده، داده‌های موردنیاز جمع‌آوری و ثبت شد و درنهایت آثار مؤلفه‌های به‌دست‌آمده در مطالعات نظری در قالب نمونه‌های عینی در روستای موردنظر بررسی شد. نمونه موردمطالعه، روستای کرگان از استان آذربایجان شرقی و شهرستان بستان‌آباد است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که آیین‌ها و مؤلفه‌های مذهبی بر جنبه‌های مختلفی از فضای زیستی روستایی اعم از فضاهای زیستی و معیشتی، معنوی و مذهبی، فرهنگی-اجتماعی و زیست‌محیطی تأثیرگذار است که نمود جنبه زیستی و معیشتی را می‌توان در ایجاد فضاهای خدماتی، جنبه زیست‌محیطی را می‌توان در عدم تخریب محیط‌زیست و استفاده از مصالح تجدیدپذیر، جنبه فرهنگی-اجتماعی را می‌توان در طراحی بناها و فضاهای میدانی و جمعی برای مراسم خاص و جنبه مذهبی و معنوی را می‌توان در ایجاد مرز و حریم و سادگی و دور از تجمل‌گرایی در طراحی خانه مشاهده کرد.
نتیجه‌گیری: نتایج بیانگر آن است که دین و مذهب باعث گزینش خاص زندگی می‌شود که این سبک زندگی خاص علت ایجاد فضای زیست خاص آن منطقه است؛ بنابراین یکی از عوامل تأثیرگذار در ساخت فضاهای زیستی روستای کرگان، سبک زندگی مذهبی آن منطقه است.