|
بررسی و تحلیل بافت تاریخی روستای خویدک براساس گاهنگاری دوره‌های تاریخی
|
سید فضل اله میردهقان اشکذری*  |
| دانشگاه بوعلی سینا همدان ، s.mirdehqan@basu.ac.ir |
|
|
چکیده: (3427 مشاهده) |
خویدک یکی از روستاهای تشکیل‌دهنده دهستان فهرج از توابع بخش مرکزی شهرستان یزد است. این روستا آثار تاریخی زیادی را در دل خود دارد و از بافت نسبتاً منسجمی برخوردار است. این مقاله با رویکرد تاریخی ـ تحلیلی قصد دارد بافت روستا را از دیدگاه تاریخی بررسی کرده و در کنار آن تأثیر عوامل اقلیمی بر شکلگیری بافت روستا را مطالعه کند. برهمین‌پایه مهم‌ترین سؤالاتی که در این مقاله مطرح شده‌اند عبارت‌اند از 1. روستای خویدک در چه دورههایی شکل گرفته و توسعه یافته است؟ 2. براساس اطلاعات جمعآوریشده، وضعیت بافت تاریخی روستای خویدک چگونه است؟ متون محلی یزد روستای خویدک را مربوط به دوره ساسانی میدانند شواهد باستان‌شناختی مرتبط با این دوران نیز در دشتهای اطراف روستا شناسایی شده است. همچنین قلعه تاریخی روستا را نیز به این دوره تاریخ‌گذاری کردهاند. در کنار آن مسجد جامع قدیم قرار دارد که میتواند مربوط به دوران صدر اسلام باشد. در بررسی‌های باستان‌شناختی که در این روستا انجام گرفت تعداد دوازده خانه شناسایی گردید که به دوره آل‌مظفر تاریخ‌گذاری می‌شوند. می‌توان گفت که بافت روستا در قرون میانی اسلامی در محدوده‌ای حدفاصل حسینیه پایین تا حسینیه بالا قرار داشته است. اگرچه شواهد به‌دست‌آمده از دوره صفویه اندک است، ولی خانه‌های زیادی شناسایی شدند که در دوره‌های قاجار ساخته شده‌اند. در این دوران روستا به حد نهایی گسترش خود رسیده بود. در دوران پهلوی و معاصر نیز برخی از خانه‌های تاریخی مرمت و نوسازی گردیدهاند. روستای خویدک دارای بافت تاریخی نسبتاً متراکمی است که در جهت شمالغربی ـ جنوبشرقی توسعه یافته است. خانهها درون‌گرا بوده و از عناصری همچون حیاط مرکزی، صفه (تالار)، زیرزمین و خرداقلیم تشکیل شده‌اند. پوششها نیز اکثراً گنبدی و حجم زیادی از مصالح مورد استفاده بومآورد بوده و در ساخت برخی از نمونههای اخیر، از مصالح مدرن استفاده شده است. درصد زیادی از خانهها متروک شده که این امر اگرچه، در حفظ بافت تاریخی تا حدودی مؤثر بوده، ولی ادامه این روند میتواند تخریب بخش زیادی از بافت را به‌دنبال داشته باشد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: روستای خویدک، بافت تاریخی، گاهنگاری، معماری مسکونی. |
|
|
متن کامل [PDF 1183 kb]
(853 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
سکونتگاههای شهری و روستایی
دریافت: 1398/8/2 | پذیرش: 1399/4/15 | انتشار: 1399/4/15
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
