مسکن، بخش بسیار بزرگی از کاربری‌های شهری را به خود اختصاص داده و از جنبه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، روانی، کالبدی و زیست‌محیطی مهم است و نقش مهمی را در محیط شهری ایفا می‌کند؛ بنابراین با توجه به آثار گستردۀ مسکن بر محیط شهری، بخش مسکن نقش بسیار مهمی در زمینه تحقق اهداف توسعه پایدار و پایداری اجتماعی شهری دارد. پایداری اجتماعی در بخش مسکن، ایجاد سکونتگاههای قابل استطاعت، با کیفیت مطلوب، فراگیر و متنوع (با شکل‌های مختلف مالکیت و گروه‌های درآمدی متنوع)، امن و سالم را دربر می‌گیرد که به نحوه قابل قبولی با نظام‌های اجتماعی-فضایی گسترده ملی و شهری هماهنگ شده‌اند. هدف این پژوهش بررسی و سنجش میزان پایداری اجتماعی مسکن شهری در سکونتگاههای غیررسمی شهر لوشان در استان گیلان می‌باشد. تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی-پیمایشی با استفاده از مشاهده و ابزار پرسشنامه است. این پژوهش باتوجه به هدف ارائه شده از نوع پژوهش‌های کاربردی و نیز با توجه به ماهیت و روش آن از نوع توصیفی تحلیلی است. جهت جمع‌آوری اطلاعات، از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شد که برای بررسی چهارچوب نظری از روش اسنادی و کتابخانه‌ای (کتب، پایان‌‌نامه‌ها، تحقیقات و مقاله‌ها) و جهت تحلیل و ارزیابی مولفه‌ها و گویه‌های سنجشپایداریاجتماعیسکونتگاه غیررسمی شهر لوشان از مطالعات میدانی و ابزار پرسشنامه استفاده گردیده است. ضمن آنکه گردآوری داده‌ها از طریق پرسش‌نامه‌ای با ۶ مولفه (اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی، حرکت و دسترسی، کالبدی، و ایمنی و امنیت) و ۴۰ گویه استخراج گردید. جامعه آماری در این پژوهش شامل تمامی شهروندان ساکن در محدوده مورد مطالعه (افراد ساکن در سکونتگاههای غیررسمی) شهر لوشان می‌باشد لذا حجم نمونه براساس جدول استاندارد کرجسی و مورگان، تعداد ۴۴ نفر می‌باشد که بصورت تمام شماری صورت گرفته است. در ادامه اطلاعات جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌‌افزارهای SPSSو EXCELو آزمون‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سکونتگاههای غیررسمی شهر لوشان فاقد پایداری اجتماعی است؛ به‌عبارت دیگر سطح پایداری اجتماعی آن در کمترین حالت قرار دارد. در این بین مولفه‌های حرکت-دسترسی و اقتصادی به ترتیب با اختلاف میانگین ۷۶/۸- و ۴۳/۶-، در وضعیت بسیار بدی قرار دارند و با متوسط میانگین فاصله زیادی دارند. به‌طورکلی تمامی مولفه‌های پژوهش از متوسط میانگین پایین‌تر هستند. در ادامه تحلیل مشخص شد ارتباط و همبستگی پایداری اجتماعی با کلیه مولفه‌هایش در سطح اطمینان ۹۵ درصد و میزان خطای ۰۵/۰، همگی دارای همبستگی مثبت می‌باشند. در بین ۶ مولفه پایداری اجتماعی مولفه‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و حرکت و دسترسی، رابطه مستقیم و معناداری با پایداری اجتماعی داشته است و می‌توان گفت این سه مولفه بر پایداری اجتماعی اثر گذارند. در این بین، میان مولفه‌های پایداری اجتماعی، قوی‌ترین رابطه را مولفه حرکت و دسترسی با همبستگی ۶۴۶/۰ و ضعیف‌ترین همبستگی را مولفه کالبدی با همبستگی ۱۵۴/۰ داشته است.
