هدف: توسعه جوامع منجر به افزایش تمرکز بر کیفیت فضا و تجربه کاربری شده است. در این زمینه مطالعاتی دررابطه‌با تأثیر فضا بر ادراک انسان انجام شده است. عوامل متعددی بر کیفیت محیط خانه تأثیر می‌گذارند و جنسیت را می‌توان یکی از جنبه‌های کیفی حیاتی فضا به‌ویژه در محیط‌های مسکونی در نظر گرفت. این پژوهش باهدف تحلیل کیفیت بصری فضا با تمرکز بر حوزه‌های جنسیتی انجام شده است که می‌تواند به‌عنوان ابزاری ارزشمند در بررسی خانه‌های تاریخی به‌ویژه در بافت بندر کنگ، استان هرمزگان باشد.
روش پژوهش: این مطالعه از یک رویکرد تاریخی - تفسیری برای تحلیل چگونگی تأثیر جنسیت بر سازمان فضایی در خانه‌های سنتی استفاده می‌کند. دوازده خانه در بندر کنگ به‌عنوان مطالعه موردی برای بررسی رابطه بین جنسیت، فضا و ادراک بصری انتخاب شدند. خانه‌ها به چهار حوزه فضایی اصلی طبقه‌بندی شدند: فضاهای غالب زن، مرد مسلط، اولویت زن و مرد. سپس روابط بصری و پیکربندی‌های فضایی با استفاده از روش ایزوویست برای ارزیابی تأثیر نقش‌های جنسیتی بر حریم خصوصی و ترتیب فضایی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که باورهای فرهنگی مبتنی بر جنسیت به طور معناداری بر سازمان‌دهی فضایی خانه‌های سنتی بندر کنگ تأثیر می‌گذارد. قابل‌ذکر است که فضاهای زنانه از دسترسی مستقیم بصری به‌ویژه از ورودی خانه به‌شدت محافظت می‌شود. در مقابل، در ۷۰ درصد خانه‌ها، مناطق مردسالار از ورودی قابل‌مشاهده است. ارتباط بصری حیاط با فضاها نیز متفاوت است و ارتباط بصری مستقیم‌تری با فضاهای دارای اولویت زنانه وجود دارد، اگرچه در ۳۰ درصد خانه‌ها دسترسی بصری به این فضاها مجاز نیست. پیوند بصری بین فضاهای مردانه و زنانه از‌طریق روش‌های مختلف کنترل حریم خصوصی به حداقل می‌رسد و دسترسی بصری محدود یا عدم دسترسی مستقیم بین این دو را تضمین می‌کند.
نتیجه‌گیری: جنسیت نقش مهمی در پیکربندی بصری و سازمان‌دهی فضایی خانه‌ها در بندر کنگ دارد. این تحقیق نشان می‌دهد که حریم خصوصی، به‌ویژه محافظت از زنان در برابر نگاه بیگانگان، یک نگرانی فرهنگی کلیدی است که در طراحی فضایی منعکس شده است. این مطالعه نشان می‌دهد که درک این ترتیبات فضایی، تحت‌تأثیر جنسیت، بینش‌های ارزشمندی را در مورد طراحی مسکن سنتی ارائه می‌دهد و می‌تواند الهام‌بخش راه‌حل‌های مسکن معاصر باشد که رضایت کاربر و ارتباط فرهنگی را در اولویت قرار می‌دهد.