گروه معماری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران ، j.divandari@kashanu.ac.ir
چکیده: (1382 مشاهده)
تغییرات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و اجبار نهادهای دولتی به‌منظور شکل جدید زندگی و بهبود شرایط روستائیان، تغییراتی در مسکن روستایی به وجود آورده است، به‌طوری‌که حیاط که جزء لاینفک خانه روستایی و بخشی از مساحت آن محسوب می‌شود دچار تغییرات اساسی در کالبد و کارکرد خود شده است. پژوهش حاضر، باتوجه‌به نقش حیاط در زندگی روستایی و با هدف دستیابی به عوامل تاثیرگذار بر تغییرات کالبدی و عملکردی آن، به مطالعه و بررسی سکونتگاههای روستایی شهرستان گرمسار می‌پردازد. نوع تحقیق کاربردی و روش مطالعه به‌صورت توصیفی - تحلیلی است. گردآوری اطلاعات ازطریق مشاهده میدانی، برداشت‌ها، اسناد و منابع کتابخانه‌ای انجام شده است. روستاها به‌صورت هدفمند و غیرتصادفی و حجم نمونه 5 درصد جامعه آماری و به روشی تصادفی برگزیده شده است. آنالیز داده‌ها با نرم‌افزار SPSSو تحلیل عاملی (Factor Analysis) برای دسته‌بندی عوامل کالبدی و کارکردی حیاط انجام شده است. سپس به روش تحلیل واریانس یک‌طرفه (One-Way Anova) به توصیف و تحلیل اطلاعات پرداخته است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که از میان 4 عامل شناسایی‌شده در تغییرات کالبدی حیاط، 2 عامل مربوط به تنوع و انعطاف‌پذیری و دیگری فضای باز، دارای ارتباط معنادار میان بناهای سنتی و معاصر است و بیشترین اثربخشی را در خانه‌های سنتی و بازسازی‌شده دارند. به‌عبارتی سلسله‌مراتبی در ساخت حیاط در مسکن روستایی وجود دارد که در مسکن جدید روستایی، تنوع‌پذیری و فضای باز نیز کمتر می‌شود. در این پژوهش فضای باز بخشی از حیاط است که ملزومات زندگی روستایی را در برمی‌گیرد و صرفاً فضاهای ساخته‌نشده را شامل نمی‌شود. همچنین نتایج بررسی تغییرات کارکردی نیز نشان می‌دهد، از میان 3 مؤلفه شناسایی‌شده، تنها عامل مربوط به کارکرد زیستی دارای ارتباط معناداری است و کارکرد فضاهایی چون: سرویس بهداشتی، انبار تجهیزات، آشپزخانه، پیش‌ورودی و تراس‌ها در حیاط خانه‌های قدیمی و بازسازی نقش موثرتری نسبت به حیاط مساکن معاصر دارند.
Azimi N, Divandari J, Moradinasab H, SHiekhtaheri H. Physical and functional developments of the yard in rural housing; Case study: villages of Garmsar central plain. JHRE 2022; 41 (178) :3-18 URL: http://jhre.ir/article-1-2290-fa.html
عظیمی نیاز، دیواندری جواد، مرادی نسب حسین، شیخ طاهری حامد. تحولات کالبدی و عملکردی حیاط در مسکن روستایی؛ مطالعه موردی: روستاهای دشت مرکزی گرمسار. مسکن و محیط روستا. 1401; 41 (178) :3-18
