گروه شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ، bandarabad@yahoo.com
چکیده: (702 مشاهده)
هدف: پیشاندیشی برای ضرورتهای پس از سوانح امری خردمندانه و مدبرانه بوده و مطالعه و پیشبینی مکانهایی برای اسکان موقت پس از سوانح ازجمله زلزله در کلانشهرهایی همچون تهران موضوع اصلی این پژوهش است. شرایط و ویژگی کلانشهر نسبت به شهرهای بزرگ و نیز شهرهای کوچک متفاوت است. در یک کلانشهر هر منطقه ممکن است ویژگی متفاوت و انتخابهای متفاوتی برای مکانیابی اسکان موقت پس از سوانح داشته باشد. در این مقاله، با مروری بر معیارهای مکانیابی اسکان موقت پس از زلزله در ایران و جهان، و نیز پیشینه تحقیقات در این حوزه درباره مکانیابی در شهرهای کوچکتر یا مناطق دیگری از کلانشهر تهران، ابتدا معیارهای نظری و تئوریک برای مکانیابی اسکان موقت بهطور کلان واکاوی شده و سپس این معیارها بهطور مشخص در منطقه 10 تهران ارزیابی و سنجیده شده است. هدف این پژوهش واکاوی معیارهای انتخاب مکانهای مناسب برای مکانیابی اسکان موقت پس از زلزله در کلانشهرها است که این معیارها بهصورت مورد پژوهی در منطقه 10 تهران مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش پژوهش: این پژوهش با روش ترکیبی (ترکیبی از روشهای کمی و کیفی انجام شد) و استنتاج نیز با روشهای قیاسی و استقرایی انجام شد. روش تحلیل محتوای کیفی متون، کدگذاری (متون و گزارشها و مصاحبههای عمیق با صاحبنظران علمی و عوامل فنی و نیز مدیران بخش تخصصی)، مقایسه تطبیقی معیارها با موردپژوهیها موجب به دست آمدن معیارهای اولیه شده؛ پس از تحلیل معیارها، از سوی دیگر برای امکانسنجی و مکانیابی نهایی در منطقه 10 تهران علاوه روش فرایند سلسله مراتبی برای مکانیابی نهایی استفاده شد. یافتهها:تعداد 30 مکان در داخل منطقه و 3 مکان در خارج از منطقه 10 معرفی، سنجیده و به ترتیب اولویت معرفی شد. بررسی یافتهها منجر به اعلام نتایجی گردید که بر اساس آن پیشنهاد میشود برخی سیاستگذاریهای علمی در حوزه تخصصی مکانیابی برای اسکان موقت پس از سوانح موردبازنگری و تغییرات ساختاری قرار گیرد. نتیجهگیری: نتایج این تحقیق نشان میدهد الزاماً قادر به مکانیابی برای اسکان موقت در همه مناطق یک کلانشهر نخواهیم بود؛ زیرا شرایط و امکانات و ویژگی هر منطقه با یک منطقه دیگر در یک کلانشهر متفاوت باشد. ازجمله یکی از نتایج مهم این تحقیق این است که باتوجهبه ماهیت شهرسازی و ساختار شکلگیری تهران، بسیاری از مناطق این شهر -ازجمله منطقه 10- ظرفیت لازم جهت مکانیابی اسکان موقت پس از زلزله در داخل منطقه را ندارد. لذا در بخش نهایی پژوهش تغییرات پیشنهادی در حوزههای سیاستگذاری و برنامهریزی شهری ارائه شده است.
بندرآباد علیرضا. واکاوی معیارها برای مکان یابی اسکان موقت برای زلزله احتمالی در منطقه ای ازیک کلانشهر (مورد پژوهی : منطقه 10 تهران ) مسکن و محیط روستا 1403; 43 (188) :30-15 https://doi.org/10.22034/43.188.15