|
تهیه نقشه حساسیت‌پذیری سیلاب با رویکرد مبتنی برGIS -AHP؛ مطالعه موردی: حوزه آبخیز الموت‌رود
|
| محمد حسن نامی*، مریم رستمی |
| دانشکده جغرافیا، دانشگاه علوم و فنون فارابی، تهران، ایران ، dr.mh.nami@gmail.com |
|
|
چکیده: (386 مشاهده) |
نقشه حساسیت به سیلاب اقدامی نرم یا غیرسازه‌ای و منبعی جامع برای پیش‌بینی و جلوگیری از آثار مخرب سیلاب در سراسر جهان به‌ویژه در مناطقی با پبشینه وقوع سیلاب‌های مکرر، است. این نقشه‌ها برای بسیاری از حوزه‌های آبخیز کشورهای درحال‌توسعه تاکنون تهیه نشده و وجود ندارند. ازآنجایی‌که هنوز درک درستی از عوامل اصلی ایجادکننده سیلاب وجود ندارد، بنابراین این مخاطره همچنان به‌عنوان یک مشکل حل‌نشده در سطح جهان باقی مانده است. این تحقیق با بهره‌گیری از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) و نرم‌افزارPro ArcGIS پاسخی به برخی پارامترهای ایجادکننده سیلاب و آثار آن بر حساسیت به سیلاب در حوزه آبخیز الموت‌رود ارائه می‌دهد. بدین منظور ابتدا مجموعاً چهار پارامتر به‌عنوان عوامل مؤثر بر وقوع سیلاب در این حوضه به ترتیب فاصله از رودخانه، بارندگی سالیانه، شیب و کاربری اراضی، در سامانه اطلاعات جغرافیایی آماده‌سازی شده و پس از ایجاد ماتریس زوجی و انجام رتبه‌بندی، درنهایت وزن نهایی عوامل تهیه شدند. از ترکیب همه این پارامترهای ایجادکننده سیلاب بر اساس وزن و رتبه آن‌ها، نقشه پهنه‌بندی خطر سیلاب به دست آمد. بر این اساس منطقه موردمطالعه به پنج پهنه خطر طبقه‌بندی شده است. 3/7 درصد و 2/8 درصد وسعت حوضه به ترتیب در پهنه‌های خطر خیلی زیاد و خطر زیاد قرار گرفته است. این نقشه نسبت به داده‌های سیلاب تاریخی گردآوری‌شده در منطقه موردمطالعه و بهره‌گیری از روش ارزیابی آماری ماتریس درهم‌ریختگی، به‌طور دقیق ارزیابی شد و نتایج مؤید دقت بالای نقشه تولید شده است. یافته‌های این تحقیق می‌تواند در پیدا کردن درک مناسبی از مشکل فعلی سیلاب در این حوضه، شناسایی علل واقعی آن و برنامه مدیریت آب سودمند واقع گردد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: پهنه‌بندی خطر، سیلاب، الموت‌رود، Arc GIS، AHP. |
|
|
متن کامل [PDF 1436 kb]
(9 دریافت)
|
نوع مطالعه: كاربردي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1402/2/4 | پذیرش: 1402/3/31 | انتشار: 1402/6/28
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
