|
طراحی مدلی برای تعیین سهم عوامل مؤثر بر بازگشت حاشیه‌نشینان به روستا؛ مطالعه موردی: حاشیه‌نشینان شهر مشهد
|
| رستم صابری فر* |
| دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران ، r_saberifar@pnu.ac.ir |
|
|
چکیده: (297 مشاهده) |
مهاجرت گسترده روستائیان به شهرها، آثار اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی فراوانی را باعث شده است. این در حالی است که تمرکز جمعیت در بخش خاصی از سرزمین، مخالف سیاست‌های آمایش سرزمین است. به همین دلیل، اگر این گروه مجدداً به روستاهای خود بازگردند، بخش زیادی از این مشکلات مرتفع خواهد شد. اما برای تحقق این هدف، ضرورت دارد که زمینه‌ها و عوامل تسهیل‌کننده این روند، شناسایی گردد. به همین منظور، پژوهش حاضر با روش توصیفی و همبستگی برای تعیین مدلی برای تعیین سهم هر یک از عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی در فراوانی وقوع از دیدگاه مهاجران و اولویت‌بندی این عوامل از دیدگاه کارشناسان، به انجام رسید. داده‌های موردنیاز با پرسش‌نامه مورد تأیید و از نمونه‌ای به حجم 300 نفر از مهاجران شهر مشهد و 30 نفر از کارشناسان این حوزه گردآوری شد. برای سنجش پرسش‌نامه از آلفای کرونباخ و برای کفایت حجم نمونه از شاخص KMO، برای شناسایی ساختار عاملی و بررسی بارهای عاملی از آزمون EFA و برای تعیین روابط بین متغیرها از مدل شاخص‌های چندگانه و علل چندگانه استفاده شد. برای ارزیابی مدل نیز از محاسبه شاخص‌های برازش مانندRMSEA ،TLI ، CFI و Chi-square بهره‌بردار شد. نتایج نشان داد، در بین متغیرهای پیشگویی‌کننده، تنها متغیر پیوند با نهادهای اجتماعی، می‌تواند دیدگاه مهاجران را متأثر سازد. به همین دلیل، این متغیر در کل با متغیرهای پنهان ارتباط معنی‌داری داشت که این ارتباط بیشتر با دو متغیر پنهان (مهاجر اصلی) و (تسهیل‌کننده‌ها) بود. بااین‌وجود، هر چهار شاخص برازش، کمتر از مقدار مطلوب بودند و به‌این‌ترتیب برازش مدل تأیید نشد، اما مشخص شد که بازگشت عمدتاً به روستاهای غیر زادگاه اولیه بوده و ابعاد خانوادگی به‌خصوص زیرمعیار «مشاهده رفتار همنوعان» بالاترین تأثیر بر بازگشت حاشیه‌نشینان به روستا را به خود اختصاص می‌دهد. این یافته عمدتاً با نظریات وبلن، گیدنز و سیستمی همخوانی دارد. مطابق این نتایج، می‌توان با نشان دادن تعداد، تنوع و شرایط کنونی افرادی که دست به مهاجرت زده‌اند، تعداد بیشتری از حاشیه‌نشینان را متقاعد نمود تا به روستا بازگردند. |
|
| واژه‌های کلیدی: حاشیه نشینی، مهاجرت معکوس، طراحی مدل، مشاهده رفتار همنوعان، شهر مشهد. |
|
|
متن کامل [PDF 1001 kb]
(44 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
سکونتگاههای شهری و روستایی
دریافت: 1401/6/24 | پذیرش: 1402/5/3 | انتشار: 1402/6/28
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
