کارشناس مرکز مطالعات توسعه روستایی ، samiri@ut.ac.ir
چکیده: (238 مشاهده)
توان افزایی و ظرفیت سازی روستاییان و تشکل ها، یکی از پیش شرط های توسعۀ پایدار است. یکی از راهبردهای مؤثر در توسعه پایدار روستایی، نقش سرمایۀ اجتماعی است. سرمایه اجتماعی حاصل تعاملات میان انسان ها، سازمان ها و نهادهاست که مبتنی بر اعتماد و همدلی است و بهواسطه مشارکت و همکاری اجتماعی تسهیل میشود. هدف از این پژوهش بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی (اعتماد و مشارکت اجتماعی) در توسعه روستایی در راستای توان افزایی جوامع محلی میباشد. در این پژوهش، سرمایۀ اجتماعی شبکۀ جوامع روستای اشتیوان، از طریق تکمیل پرسشنامه تحلیل شبکهای و مصاحبۀ مستقیم با اعضای گروههای خرد توسعۀ روستایی بررسی میشود. پژوهش با رویکرد شبکههای اجتماعی انجام گرفت. در این راستا، کارگاههای مشارکتی بسیج منابع اجتماعی در روستا برگزار شد که خود زمینه ساز تشکیل گروههای خرد توسعه روستایی بود. به منظور تحقق توانمندسازی اجتماعی باید مؤلفههای سرمایۀ اجتماعی مانند مشارکت و اعتماد در میان افراد تقویت شود. در این راستا، پیوندهای اعتماد و مشارکت میان 113عضو در 11 گروه خرد توسعۀ روستایی با استفاده از شاخصهای کمی سطح کلان شبکه بررسی شد و سرمایۀ اجتماعی گروههای خرد توسعه در مراحل مختلف قبل و بعد از اجرای پروژه بررسی شد. نتایج نشان میدهد که میزان اعتماد، مشارکت و به نوعی سرمایه اجتماعی در قبل از اجرای پروژه در حد متوسط و گاها ضعیف بوده که پس از اجرای این پروژه میزان این مؤلفهها افزایش یافته است. سرعت گردش و تبادل اعتماد و مشارکت بین افراد و نیز اتحاد و یگانگی بین افراد بعد از اجرای طرح افزایش یافته است. به طور کلی با توجه به نتایج بدست آمده میتوان بیان کرد که به دنبال اجرای این پروژه میزان سرمایه اجتماعی درون گروهی شبکه افزایش یافته و در واقع میتوان استدلال نمود که پس از اجرای پروژه، با تقویت سرمایه اجتماعی ، تحقق و ارتقاء توانمندی جوامع روستایی امکان پذیر شده است.