گروه معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه یزد، ایران. ، hayatollahi@yazd.ac.ir
چکیده: (2693 مشاهده)
سنت معماری اقلیم کویر آموزه‌های پیدا و پنهانی را در بطن خودش نهفته دارد. آفرینش فضاهای حسی غنیْ از جملۀ مواهبی است که معماری این بوم ارائه می‌کند. بخش چشمگیری از تجارب حسی انسان‌ها در فضاهای مختلف معماری کویری، به‌وسیلۀ حرارت شکل می‌گیرد. حرارت نیز مانند سایر محرک‌های حسی می‌تواند در غنای درک انسان از فضا مشارکت کند و علاوه بر کمّیّت دمایی، کیفیتی را در قالب حظّ از آن پدید بیاورد. مفهوم حظّ حرارتی کیفیتی است که ادراک رضایت‌بخش و توأم با احساس مثبت انسان را از شرایط حرارتی در یک فضای مشخص تعریف می‌نماید. اینکه حظّ حرارتی در بستر معماری سنتی کویری چگونه شکل می‌گیرد و ساکنانش چگونه آن را درک می‌کنند، موضوعی است که تاکنون مطالعه نشده است. بر این اساس، پژوهش حاضر چگونگی شکل‌گیری حظّ حرارتی را در سنت معماری شهرهای کویری جست‌وجو می‌کند.اینپژوهشباروششناسیکیفی، از روش مردم‌نگاری بهره گرفته است. ازاین‌رو، برای کشف و فهم چگونگی شکل‌گیری حظّ حرارتی، با استمداد از تکنیک مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و مشاهدۀ مستقیم، تجارب زیستۀ افراد را در معماری سنتی کویر واکاوی می‌کند. مقایسه میان کدهای استخراج‌شده و تحلیل آن‌ها نشان می‌دهد که تمایز حرارتی میان فضاهای هم‌جوار سبب تجربۀ حظّ حرارتی برای افراد می‌گردد. در شرایطی که فرد به‌واسطۀ تعامل میان اقلیم و فضای معماری، از حالت تعادل دمایی خودش خارج می‌گردد، مواجهه با فضایی که بتواند او را به حالت تعادل حرارتی خودش بازگرداند، برای وی حظّ حرارتی را پدید می‌آورد. مفهوم تمایز حرارتی در تعامل میان سه حلقۀ انسان و معماری و اقلیم، اشتراکی را برقرار می‌کند تا موقعیت درک حظّ حرارتی فراهم گردد. در سنت معماری کویر، ایجاد فضاهای هم‌نشین با تمایز حرارتی مشخص، الگوی نهفته‌ای است که می‌تواند راهنمای طراحی‌های آینده برای غنی‌کردن منظر حسی حرارت باشد.
Akrami F, Ayat allahi M H, Afrasiyabi H. (2021). An Ethnographic Interpretation of the Hidden Thermal Pleasure in the Architectural Tradition of Desert Climate. JHRE. 40(175), 79-94. doi:DOI: 10.22034/40.175.79 URL: http://jhre.ir/article-1-2158-fa.html
اکرمی ابرقویی فاطمه، آیت اللهی محمدحسین، افراسیابی حسین. خوانش مردم‌نگارانۀ حظ حرارتی پنهان در سنت معماری اقلیم کویر مسکن و محیط روستا 1400; 40 (175) :94-79 DOI: 10.22034/40.175.79
