دکترای شهرسازی، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران ، e_baghernejhad@ut.ac.it
چکیده: (3467 مشاهده)
درک فرمشهری تاب‌آور بسیار مهم و ضروری است زیرا در فرایند برنامه‌ریزی شهری، مصرف منابع، پویایی و حتی حیات شهر پس از مواجهه با سانحه تحت تأثیر تصمیمات پیشین در زمینه ساختار کالبدی شهرها است. فرمشهری به‌عنوان ساختار شهر بر فروپاشی و یا پایایی سیستم شهری در برابر سوانح می‌تواند تأثیر بگذارد. ازسوی‌دیگر، فرمشهری به‌مثابه نمود فضایی و کالبدی فعالیت‌های انسانی، بستر و زمینه‌ای برای ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی تاب‌آوری است. با وجود تأثیر فرمشهری بر تاب‌آوری، فرمشهری تاب‌آور همچنان به‌عنوان یک موضوع اکتشاف‌نشده تاب‌آوری شهری است. در این پژوهش با تکیه بر ویژگی‌های شهر تاب‌آور، ویژگی‌های فرم تاب‌آور همچون استحکام، تنوع، ارتباطی، کارآمدی، افزونگی و مدولاریتی معرفی شدهاست. سپس با هدف شناسایی مؤلفه‌های فرمشهری که ویژگی تاب‌آوری را دارند، ارتباط معنی‌دار شاخص‌ها و مؤلفه‌های فرمشهری با تاب‌آوری و ابعاد آن تبیین شدهاست. برای این کار، در این پژوهش با انتخاب محلات کلان‌شهر تهران به‌عنوان محدوده موردمطالعه (۳۶۸ محله)، پس از تعیین و سنجش ابعاد تاب‌آوری و مؤلفه‌های فرمشهری با استفاده از تحلیل عاملی، از تحلیل رگراسیونی جهت تبیین ارتباط میان مؤلفه‌های فرمشهری و تاب‌آوری و ابعاد آن استفاده شدهاست. نتایج حاکی از آن است که مؤلفه‌های مختلف فرمشهری بر عوامل مختلف تاب‌آوری تأثیر متفاوت گذاشته و در برخی موارد، رفتار متضادی بر مؤلفه‌های تاب‌آوری داشته‌اند. در میان ابعاد تاب‌آوری، تاب‌آوری جامعه‌ای هیچ تأثیری از مؤلفه‌های فرمشهری نمی‌گیرد. بیشترین ارتباط میان مؤلفه متراکم بودن با تاب‌آوری زیرساختی مشاهده شدهاست.بعد اجتماعی و تاب‌آوری کل بیشترین ارتباط را با مؤلفه دسترسی به قطعات داشته‌اند. درمجموع ارتباط مستقیم مؤلفه‌های دسترسی به حمل‌ونقل عمومی و دسترسی به قطعات و ارتباط معکوس مؤلفه‌های دسترسی به مراکز تجاری و میزان فضای باز و سبز با تاب‌آوری و ابعاد آن، نشان از تأثیر مؤلفه‌های فرمشهری بر افزایش یا کاهش تاب‌آوری در برابر سوانح دارد.
Zebardast E, Azizi M M, baghernejhad E. (2020). Analyzing Relationship between Urban Form and Disaster Resilience at Tehran Metropolis Neighborhoods. JHRE. 39(170), 15-28. doi:DOI: 10.22034/39.170.15 URL: http://jhre.ir/article-1-2015-fa.html
زبردست اسفندیار، عزیزی محمدمهدی، باقرنژاد الناز. تبیین ارتباط فرمشهری با تاب‌آوری در برابر سوانح در سطح محلات کلان‌شهر تهران مسکن و محیط روستا 1399; 39 (170) :28-15 DOI: 10.22034/39.170.15
