|
بازشناسی مفهوم تاب‌آوری در حفاظت و توسعۀ یکپارچۀ روستایی؛ مطالعۀ موردی: روستای تاریخی مزار خراسان رضوی
|
زهرا حسینی  ، سمیه فدائی نژاد* |
| دانشکدۀ معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران ، sarafadaei@ut.ac.ir |
|
|
چکیده: (2682 مشاهده) |
فعالیت‌های انسانی طی پنجاه سال گذشته اکوسیستم‌های موجود در سرتاسر جهان را سریع‌تر و گسترده‌تر از هر زمان دیگری در تاریخ تغییر داده‌اند. این تغییرات ضرورت درک بهتر از نحوۀ مدیریت و سازگاری با تغییرات را نشان می‌دهند. بسیاری از چالش‌های مدیریت اکوسیستم‌های اجتماعی‌زیست‌محیطی که امروزه با آن مواجه شده‌ایم، با فرآیندهای پویا مرتبط‌اند. روستاها نمونه‌ای بارز از این اکوسیستم‌ها هستند که پیوسته دستخوش تغییرات می‌شوند. این شرایط نه‌تنها ضرورت بازنگری در تعاملات انسان و محیط را در سطح وسیع مطرح می‌نمایند، بلکه ضرورت نحوۀ مداخله و چگونگی مدیریت اکوسیستم‌هایی را که به رفاه انسان بستگی دارد نیز مدنظر قرار می‌دهند. روستای مزار به‌عنوان یک اکوسیستم فعال در زمان حاضر شناخته می‌شود؛ چراکه نشانه‌های پیوند جامعۀ روستایی با محیط طبیعی تا حدودی در آن مشاهده می‌شود و خدمات اکوسیستم نیز کم‌وبیش به این چرخه وابسته‌اند. این تحقیق به‌منظور کمک به شناسایی تغییرات و هدایت تحول مطلوب سیستم روستای مزار، بدون به‌خطرانداختن یکپارچگی سیستم، با استفاده از رویکرد تاب‌آوری طراحی شده است. در واقع چگونگی دستیابی به نحوۀ مداخله و مدیریت روستای مزار به‌عنوان یک اکوسیستم پویا در این تحقیق مدنظر است. در اینجا با استفاده از روش کیفی مفاهیم و مؤلفه‌های تاب‌آوری روستا ارزیابی و تحلیل شده‌اند تا روشی جایگزین برای تفکر و شیوۀ مدیریت آن فراهم شود. در این تحقیق، داده‌های آماری از سازمان‌های مربوطه به‌جهت شناسایی وضعیت کنونی روستا بررسی و تحلیل شده‌اند و مصاحبه‌های عمیق از افراد بومی جهت ارزیابی مؤلفه‌های تاب‌آوری انجام شده‌اند. ابزار پژوهش شامل داده‌های آماری موجود و مصاحبه بر اساس مؤلفه‌های تاب‌آوری بوده‌اند که میزان تغییرات و نحوۀ گذار سیستم را مبنی بر میزان اهمیت مؤلفه‌هایی، همچون تنوع، مدولار، ذخایر، بازخوردها، پیچیدگی، نظارت، اعتماد و رهبری تعیین می‌نمایند. در بررسی‌های انجام‌شده با استفاده از ساختار و سرمایۀ انساتی موجود در روستا می‌توان برخی از مؤلفه‌های تاب‌آوری را که مغفول مانده‌اند، تقویت نمود و در نهایت به جامعه‌ا‌ی تاب‌آوری در روستای مزار دست پیدا کرد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: اکوسیستم‌های اجتماعی‌زیست‌محیطی، تاب‌آوری، حفاظت و توسعۀ یکپارچه، روستای مزار |
|
|
متن کامل [PDF 1479 kb]
(1207 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
سکونتگاههای شهری و روستایی
دریافت: 1399/12/13 | پذیرش: 1400/9/30 | انتشار: 1400/9/30
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
