مفاهیم نوینی در فرایند توسعه شهری ارایه شده است که به‌طور خاص به‌دنبال الگوهایی فراتر از الگوهای معمولی توسعه و نیز ترویج دیدگاه‌هایی متفاوت هستند. مفهوم روستا- شهر به‌عنوان نمونه‌ای از این مفاهیم مطرح است. این مفهوم در بردارنده ویژگی‌های متنوع و خاصی است لذا تعاریف متفاوتی از آن ارایه می‌شود. البته ویژگی‌های آن به‌وسیله‌ کیفیت مکان و فضا تعیین شده و براساس ساختار مکانی تعریف می‌شود.

از این‌رو چرایی‌های متفاوتی به‌واسطه‌ تنوع در شاخص‌های اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی و به تبع آن، تنوع در بافت‌های شهری و روستایی در کشورهای مختلف، برای به‌وجود آمدن خود می‌یابد و چیستی‌های مختلفی به‌خود می‌گیرد. این مفهوم  به‌دلیل تفاوت‌های موجود در پیدایش مفهوم روستا-‌ شهر از سویی و نوظهور بودنش از سویی دیگر، سبب شده است که با تعابیر و رویکردهای متفاوتی همراه باشد. سئوالی که طرح می‌شود عبارت است از اینکه مفهوم روستا- شهر در بردارنده چه رویکردهایی است؟ چارچوب کلی این پژوهش با هدف بررسی پدیده‌ روستا- شهر و مرور ‌پیشینه‌ این پارادایم جهانی نوظهور سازماندهی شده ‌است و ضمن اشاره به پیشینه و تعاریف موجود، به‌دنبال یافتن رویکردهای متفاوت روستا- شهر، ابعاد و شاخص‌های هر کدام و نقش روستا- شهر در هریک از آن‌ها است.

این مقاله براساس مطالعات صورت‌گرفته، دو رویکرد متفاوت "رویارویی شهر و روستا با هم" و "روی‌آوری شهر و روستا به‌هم" در مفهوم روستا- شهر را مطرح و ابعاد و شاخص‌های روستا- شهر را در هر کدام از این دو رویکرد معرفی می‌کند.