[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره فصلنامه :: تمام شماره‌ها :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
اشتراک::
تماس با ما::
آخرین شماره پیش از چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
:: دوره 33، شماره 146 - ( 6-1393 ) ::
جلد 33 شماره 146 صفحات 139-121 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی عوامل تأثیرگذار بر تغییرات کارکردی سکونتگاه‌های روستایی حوزه نفوذ کلان شهرها (مطالعه موردی: روستاهای بیرق، هروی، حاج عبدال و دیزج لیلی خانی واقع در دره لیقوان استان آذربایجان شرقی)
محمد ظاهری* ، بهاره رحیمی پور
دانشگاه ، M_Zaheri@tabrizu.ac.ir
چکیده:   (9108 مشاهده)

تأثیرات متقابل فضایی و روابط عملکردی بین شهرها با نواحی پیرامونی و از آن جمله نواحی روستایی واقع در حوزه نفوذ آن­ها، به مرور منجر به تغییرات مختلف در عرصه­های گوناگون آن­ها می­گردد. تغییرات ساختار جمعیتی (مهاجرت روستا-شهری، تخلیه جمعیتی روستاها و ....) و تغییرات ساختار کارکردی و اقتصادی (متزلزل شدن اساس و بنیاد تولید کشاورزی و گسترش فعالیتهای حاشیه­ای و غیر تولیدی و ....) از جمله آن­هاست. در این میان از جمله تغییرات مهمی که عمدتاً متأثر از شهرها بوده و در دهه­های اخیر در برخی از نواحی روستایی ایران مشاهده می­شود، همانا تغییرات کارکردی در آن­هاست. نواحی روستایی حوزه نفوذ کلانشهر تبریز و از آن جمله روستاهای واقع در دره لیقوان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به دلیل شرایط خاص اکولوژیکی عرصه­ای تکمیلی برای کلانشهر تبریز محسوب می­شوند. به همین دلیل اینگونه روستاها ضمن تأثیرپذیری از کلانشهر تبریز، تغییرات عمده­ای را در ساختار کارکردی خود شاهد هستند. به احتمال زیاد وجود مشکلات و معضلات عدیده موجود در کلانشهر تبریز (اعم از گرانی زمین و مسکن، آلودگی بیش از حد هوا و سایر عوامل) به­عنوان عوامل دافعه و در مقابل، ارزانی زمین و مسکن، پاکیزگی هوا، جاذبه­های گردشگری و .... در مناطق روستایی به­عنوان عوامل جاذبه عمل کرده و برخی از شهرنشینان را به سکونت در روستاهای پیرامونی سوق می­دهند. در این مقاله برای تبیین چگونگی تغییرات کارکردی صورت گرفته و عوامل تأثیر گذار بر آن، چهار روستا از روستاهای حوزه نفوذ کلانشهر تبریز به عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته­اند. هدف اصلی از تدوین مقاله حاضر، به­دست آوردن شناخت دقیق و علمی در خصوص عوامل تأثیرگذار بر تغییرات کارکردی روستاهای مورد مطالعه می­باشد. مقاله حاضرعلاوه بر اینکه داده­های مهمی را در خصوص چگونگی این تغییرات به دست می­دهد، بلکه کمک می­کند تا برنامه­ریزان با استناد به این داده­ها بتوانند در جهت ساماندهی و برنامه ریزی کارکردی اینگونه روستاها گام بردارند.روش مطالعه مبتنی بر مطالعه میدانی (مشاهده مستقیم، تکمیل پرسشنامه­های مختلف) می­باشد. جهت بررسی و بیان روابط موجود بین متغیرهای تحقیق " روش توصیفی- تحلیلی" و برای بررسی آثار پیشین و تغییرات و تحولات صورت گرفته از روش "اسنادی" استفاده می­شود همچنین جهت تحلیل داده­ها، از نرم افزار spss و از روش­های آماری f.statistics و k.square بهره گرفته می­شود. در نهایت، راهکارها و پیشنهادهایی جهت ساماندهی کارکردی روستاهای مورد مطالعه و به طور کلی روستاهایی که با اینگونه مسائل مواجه هستند، ارائه می­شود. یافته­های این تحقیق نشان می­دهد که رابطه منطقی بین مهاجرپذیری روستاهای مورد مطالعه، نوع فعالیت اقتصادی و محل اشتغال سرپرستان خانوارها با تغییرات کارکردی روستاهای مورد مطالعه وجود دارد. نزدیکی روستاهای مورد مطالعه به بزرگترین قطب جمعیتی، صنعتی و خدماتی شمال غرب کشور(شهر تبریز) و نیز شهر باسمنج و ارتباط سریع و آسان روستاها به این شهرها، مهاجرت افراد به روستاهای مورد مطالعه به دلیل ارزانی زمین و مسکن، انجام کار و فعالیت، تغییر در نوع فعالیت اقتصادی و محل اشتغال سرپرستان خانوارهای مورد مطالعه باعث تغییر کارکرد روستاها از کشاورزی به خدماتی، صنعتی و سکونتی-خوابگاهی شده است.

 

واژه‌های کلیدی: تغییرات کارکردی، سکونتگاه­ های روستایی، حوزه نفوذ، دره لیقوان، آذربایجان شرقی
متن کامل [PDF 1490 kb]   (2390 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: سکونتگاههای شهری و روستایی
دریافت: 1391/2/11 | پذیرش: 1392/10/1 | انتشار: 1393/6/22
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

zaheri M, rahimipoor B. The Survey of the Effecting Factors on the Functional Changes of Rural Settlements in the Influence of Metropolitan Zones (A Case Study: Biragh, Heravi, Haj Abdol, and Dizaj Leyly Khani Villages located in Lyghvan Valley, East Azerbaijan). JHRE 2014; 33 (146) :121-139
URL: http://jhre.ir/article-1-283-fa.html

ظاهری محمد، رحیمی پور بهاره. بررسی عوامل تأثیرگذار بر تغییرات کارکردی سکونتگاه‌های روستایی حوزه نفوذ کلان شهرها (مطالعه موردی: روستاهای بیرق، هروی، حاج عبدال و دیزج لیلی خانی واقع در دره لیقوان استان آذربایجان شرقی). مسکن و محیط روستا. 1393; 33 (146) :121-139

URL: http://jhre.ir/article-1-283-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 33، شماره 146 - ( 6-1393 ) برگشت به فهرست نسخه ها
فصلنامه مسکن و محیط روستا Journal of Housing and Rural Environment
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 37 queries by YEKTAWEB 4645