روستا از جمله مجتمع های زیستی است که رابطه تنگاتنگی با اقلیم، طبیعت، اقتصاد، خصوصیات اجتماعی و فرهنگی دارد. با توجه به روند تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین ورود تکنولوژی ساخت مسکن در کشور و به تبع آن در استان فارس در چند دهه اخیر، تغییرات عظیمی در معماری مسکن روستایی این استان ایجاد شده است. این تغییرات به وضوح چهره روستاها را دگرگون ساخته، هویت روستایی را مخدوش کرده است. این امر بیشتر بواسطه عدم شناخت دقیق معماری مسکن روستایی اتفاق افتاده است. بدون اغراق استان فارس به دلیل برخورداری از تنوع عظیم محیطی، اجتماعی و فرهنگی از استانهایی است که گوناگونی زیادی در معماری مسکن روستایی آن دیده می شود. لذا شناخت معماری مسکن روستایی این استان از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش در راستای نیل به این هدف به بررسی نقش اقلیم و محیط در شکل دهی فرم سازه مسکن روستایی استان، پرداخته است. در پژوهش حاضر، روستاهای استان فارس به عنوان جامعه آماری انتخاب شده و سپس، با استفاده از تحلیل آماری اطلاعات مراکز هواشناسی استان به روش تحلیلی q-mode cluster، پهنه های اقلیمی متمایز استان مشخص شده اند. در نهایت با روش نمونه گیری احتمالی سهمیه ای، شصت روستا از پنج پهنه مختلف اقلیمی به عنوان نمونه انتخاب شده و نقش اقلیم و محیط در شکل دهی مسکن روستاهای نمونه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که واحدهای مسکونی روستایی در گونه های قدیمی روستاهای نمونه از پهنه های مختلف استان فارس، ضمن برخورداری از تعدادی مشابهتهای ساختاری، دارای هویت خاصی متناسب با خصوصیات اقلیمی و محیطی روستا می باشند. این هویت، منتج از تاثیر عوامل و الگوهای معمارانه ایست که در این تحقیق به عنوان عوامل تاثیرگذار در شکل گیری مسکن روستایی مطالعه و معرفی شده اند. این پژوهش، با توجه به ارائه چارچوبی جهت شناخت تاثیر اقلیم و محیط بر معماری مسکن روستایی، می تواند نقش مهمی در تدوین شاخص های مسکن روستایی استان فارس داشته باشد.