[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره فصلنامه :: تمام شماره‌ها :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
اشتراک::
تماس با ما::
آخرین شماره پیش از چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
:: دوره 44، شماره 190 - ( 4-1404 ) ::
جلد 44 شماره 190 صفحات 76-61 برگشت به فهرست نسخه ها
ارزیابی آسیب‌پذیری مناطق شهری در برابر سیلاب با استفاده از GIS و مدل AHP؛ مطالعه موردی: شهر قزوین
سحر دانیالی*
گروه مطالعات ساماندهی بافت‌های ناکارآمد و در معرض خطر شهری، پژوهشکده سوانح طبیعی، تهران، ایران. ، sahar.danyali@gmail.com
چکیده:   (1770 مشاهده)
هدف: با توسعه روزافزون جوامع انسانی و پیچیدگی روابط درونی و خارجی آن‌ها، مدیریت و برنامه‌ریزی به‌منظور کاهش سوانح و اثرهای آن بر سکونتگاه‌های انسانی، به مسئله‌ای ضروری تبدیل شده است. با‌توجه‌به افزایش خطرپذیری سکونتگاه‌های شهری در برابر سوانح و نقش حیاتی سیلاب‌ها در اکوسیستم‌های طبیعی، این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر آسیب‌پذیری ناشی از سیلاب و ارزیابی میزان آسیب‌پذیری مناطق مختلف شهر قزوین انجام شده است. تمرکز اصلی پژوهش بر شناسایی و تحلیل متغیرهای تأثیرگذار بر آسیب‌پذیری و تهیه نقشه پهنه‌بندی مناطق آسیب‌پذیر است.
روش پژوهش: این پژوهش ماهیت تکنیکی و کاربردی-توسعه‌ای دارد و بر روش‌های آماری و کتابخانه‌ای متکی است. ابتدا، شاخص‌های آسیب‌پذیری از مقالات و منابع معتبر علمی استخراج شدند. برای دستیابی به هدف پژوهش، دو معیار اصلی آسیب‌پذیری و در معرض خطر بودن، همراه با 21 زیرمعیار شناسایی و تحلیل شدند. این معیارها با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) در نرم‌افزار Expert Choice وزن‌دهی شدند و داده‌های حاصل در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) پردازش گردیدند. خروجی نهایی این فرایند، نقشه پهنه‌بندی خطر سیلاب برای شهر قزوین است.
یافته‌ها: دستاورد این مقاله شناسایی مجموعه‌ای از متغیرها برای ارزیابی آسیب‌پذیری ناشی از سیلاب و نحوه تأثیر آن‌ها است. بررسی این متغیرها نشان داد که مناطق جنوبی و غربی شهر قزوین در صورت وقوع سیلاب بیشترین آسیب‌پذیری را دارند و درصد قابل‌توجهی از مساحت شهر در دسته‌بندی آسیب‌پذیری بالا قرار می‌گیرد. این یافته‌ها بیانگر نیاز مبرم به برنامه‌ریزی جامع و استفاده از فناوری‌های نوین برای مدیریت خطرات سیلاب است.
نتیجه‌گیری: با‌توجه‌به قرارگیری شهر قزوین در اراضی دشتی و تأثیر رواناب‌های ناشی از بارش در محدوده شهری، اهمیت بررسی آسیب‌پذیری شهر و مدیریت مخاطرات سیلاب ضروری است. این پژوهش بر ضرورت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و مدیریت یکپارچه شهری تأکید دارد. استفاده از ابزارهای مدرن مانند GIS و مدل AHP در تحلیل فضایی و تصمیم‌گیری، امکان شناسایی دقیق مناطق پرخطر و برنامه‌ریزی بهینه را فراهم می‌کند. پیشنهادهایی ازجمله کاهش تراکم در مناطق پرخطر مانند حریم رودخانه‌ها، نوسازی بافت‌های فرسوده، افزایش نفوذپذیری شبکه معابر، مکان‌یابی مناسب کاربری‌های حساس و تدوین قوانین ساخت‌وساز می‌تواند به کاهش خسارات مالی و جانی ناشی از سیلاب کمک کند.
واژه‌های کلیدی: آسیب‌پذیری، خطرپذیری، سیلاب، سیستم اطلاعات جغرافیایی، AHP.
متن کامل [PDF 2002 kb]   (37 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1403/10/23 | پذیرش: 1404/4/11 | انتشار: 1404/6/31
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Danyali S. (2025). Assessment of urban areas’ vulnerability to flooding using GIS and AHP model; case study: Qazvin city. JHRE. 44(190), 61-76. doi:https://doi.org/10.22034/44.190.61
URL: http://jhre.ir/article-1-2589-fa.html

دانیالی سحر.(1404). ارزیابی آسیب‌پذیری مناطق شهری در برابر سیلاب با استفاده از GIS و مدل AHP؛ مطالعه موردی: شهر قزوین مسکن و محیط روستا 44 (190) :76-61 https://doi.org/10.22034/44.190.61

URL: http://jhre.ir/article-1-2589-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 44، شماره 190 - ( 4-1404 ) برگشت به فهرست نسخه ها
مسکن و محیط روستا Housing and Rural Environment
Persian site map - English site map - Created in 0.04 seconds with 37 queries by YEKTAWEB 4722
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons — Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)