استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران. ، Memarian@iust.ac.ir
چکیده: (81 مشاهده)
تغییرات اقلیمی لزوم توجه به موضوع آب در حوزه‌های مختلف ازجمله معماری را بیش‌ازپیش نمایان ساخته است. روش‌های مدیریت مصرف آب در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک ایران مدتی است که موردتوجه جامعه علمی و اجرایی کشور قرار گرفته است، اما این ملاحظات در مناطق مرطوب به‌ویژه مناطق حاشیه دریای خزر در نظر گرفته نمی‌شود. این بی‌توجهی به موضوع آب در مطالعات مربوط به معماری روستایی منطقه مازندران در شرایطی است که کالبد بناهای با بیشترین تأثیر از آب شکل گرفته‌اند. هدف این مقاله تحلیل امکان‌سنجی توسعه سامانه‌های استحصال آب باران در مسکن روستایی استان مازندران با‌توجه‌به سازگاری در سه بعد اجتماعی، کالبدی و نهادی است. این مقاله پژوهشی کاربردی و کمی است. داده‌های پژوهش در سه گروه کالبدی، اجتماعی و فنی طبقه‌بندی شدند. روش گردآوری فراخور هر گروه از داده‌ها اسنادی، مشاهده و پرسش‌نامه بوده است. تحلیل داده‌های کمی از‌طریق روش دلفی و آزمون کلموگروف-اسمیرنوف توسط نرم‌افزار SPSS.24انجام شده است. محدوده مطالعه روستاهای استان مازندران (روستاهای پارسی، شانه تراش، دیوا، کبریاکلا، کوتنا و ورکی) است که در سه گروه «کوهستانی»، «کوهپایه‌ای» و «جلگه‌ای» تقسیم شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، میزان مشارکت در توسعه سامانه استحصال آب باران در روستاهای کوهستانی و کوهپایه‌ای استان نزدیک به یکدیگر است اما در روستاهای جلگه‌ای سازگاری اجتماعی پایین‌تر از متوسط ارزیابی شده است. در بعد کالبدی نیز سازگاری معماری روستایی بالاتر از متوسط است و این سازگاری در هر سه نوع روستا تقریباً به یکدیگر نزدیک هستند. ازاین‌رو، ساختار کالبدی و معماری مسکن روستایی مازندران امکان توسعه سامانه‌های استحصال آب باران را دارا است. اما در بعد نهادی، ظرفیت‌های مدیریت روستایی کمتر از متوسط است و می‌تواند مانع توسعه سامانه‌های استحصال آب باران در روستاهای مازندران باشد.
Salarian H, Memarian G, Mohammad Moradi A. (2024). The role of water in rural housing in Mazandaran and the feasibility of physical regeneration of water resources management structures. JHRE. 43(185), 133-146. URL: http://jhre.ir/article-1-2427-fa.html
سالاریان حسین، معماریان غلامحسین، محمدمرادی اصغر. تحلیل نقش آب در مسکن روستایی مازندران و امکان‌سنجی بازآفرینی کالبدی ساختارهای مدیریت منابع آب مسکن و محیط روستا 1403; 43 (185) :146-133
