گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران. ، aalineg1382@gmail.com
چکیده: (80 مشاهده)
هدف: امروزه شهرها سیستمهای پیچیدهای هستند که توسط عوامل اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی هدایت میشوند؛ بنابراین ازآنجایی‌که هر شهر از سیستمهای پیچیدهای تشکیل‌شده وقتی یکی از زیر سیستمهایشان تخریب یا در سازگاری با بحرانها دچار مشکل شود، بسیار آسیب‌پذیر خواهد شد. تاب‌آوری شهری، موجب تقویت پایداری شهری شده و به راهکارهای پایدار در فرآیند توسعه پایدار منجر میشود. تاب‌آوری شهری در راستای تقویت سیستمهای شهری پایدار، عاملی حیاتی در دستیابی به آینده مطلوب است. تاب‌آوری به مفهوم مواجه با اختلافات، غافلگیریها و تغییرات معرفی میشود؛ نقش ابعاد تاب‌آوری بر پایداری شهری در برابر مخاطرات طبیعی مسئله اصلی و قابل تأمل در این پژوهش است. روش تحقیق:منطقه هشت تهران با محلههایی قدیمی از شمال به بزرگراه رسالت، از شرق به منطقه 4 تهران و پارک جنگلی سرخه‌حصار، از جنوب به خیابان دماوند و از غرب به منطقه 7 محدودشده است. ساختار نامنظم بافت شهری، درصد بالای ساختمانهای قدیمی و همچنین وجود آسیبهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی سبب گردیده تا موضوع تاب‌آوری شهری در این منطقه به‌عنوان یکی از اصلیترین مباحث در راستای دستیابی به پایداری شهری مطرح باشد. پژوهش حاضر کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، ساکنین منطقه هشت شهرداری تهران (425197 نفر) میباشند. حجم نمونه 383 نفر و روش نمونهگیری به‌صورت تصادفی انتخاب گردید. برای تحلیل دادههای پرسشنامه از نرم‌افزارهای SPSSو AMOSاز آزمونهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته‌ها: یافتههای پژوهش نشان داد بین ابعاد تاب‌آوری شهری و توسعه پایدار، رابطه معناداری وجود دارد و ابعاد اجتماعی، اقتصادی و نهادی به ترتیب با ضریب همبستگی برابر 0.662، 0.551 و 0.472 میباشند. نتایج تحلیل رگرسیون خطی بین متغیرها نیز گویای این واقعیت است که 57.5 درصد از واریانس متغیر پایداری شهری تحت تأثیر متغیر مستقل (ابعاد اجتماعی، اقتصادی و نهادی تاب‌آوری شهری) قابل تبیین و پیش‌بینی میباشد؛ نتیجه‌گیری: بنابراین میتوان نتیجه گرفت تأکید بر ابعاد تاب‌آوری اجتماعی، اقتصادی و نهادی میتواند بر روند حرکت شهرها به سمت پایداری شهری مثبت و مفید باشد؛ بنابراین افزایش دانش، آگاهی، مهارتهای ساکنین در راستای شناخت دقیق مفهوم تاب‌آوری و نقشی که این موضوع در دستیابی به توسعه پایدار دارد از اهمیت بسزایی برخوردار است.
Aali N, Sadeghi L, Davoodi A, Karimi A, Kherad ranjbar E, Gangali P. (2025). Examining the role of resilience dimensions in urban sustainability against natural hazards; case study: district 8, Tehran municipality. JHRE. 44(189), 69-80. URL: http://jhre.ir/article-1-2378-fa.html
عالی نگین، صادقی لقمان، داوودی البرز، کریمی علیرضا، خرد رنجبر الهه، گنجعلی پریسا. بررسی نقش ابعاد تاب‌آوری بر پایداری شهری در برابر مخاطرات طبیعی؛ مطالعه موردی: منطقه هشت شهرداری تهران مسکن و محیط روستا 1404; 44 (189) :80-69
