عضو هیئت علمی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه یاسوج ، Aliakbar_heidari@yu.ac.ir
چکیده: (4609 مشاهده)
معماری کوچ و زندگی عشایر، جنبههای نهفته بسیار دارد که متأثر از شیوه زندگی کوچنشینان و فرهنگ و اجتماع آنها میباشد. کوچ‌نشینی شیوه‌ای از زندگی با جابهجایی سالانه و موسمی است که گروهی ازمردم همراه با چهارپایان خود، از محل چادرهای زمستانی تا چراگاههای تابستانی نقل مکان میکنند و در فصل سرما دوباره به اردوگاه زمستانی خود باز میگردند. پدیده کوچ نوعی هماهنگی و سازش انسان با محیط طبیعی است که تا حدودی تحت تأثیر جبر محیطی نیز قرار دارد. بر این اساس می‌توان چنین پنداشت که زندگی کوچ‌نشینی یک نوع امرار معاش و بالطبع یک مسئله فرهنگی است که شیوه زندگی خاصی را معرفی میکند. در این خصوص مفهوم قلمرو به‌عنوان یکی از مفاهیم مطرح در مطالعات انسانی و محیطی، در شکلگیری نظام فضایی این نوع معماری، از جایگاه ویژهای برخوردار است. این مفهوم بیش از آنکه یک ویژگی کالبدی باشد، مفهومی ذهنی بوده که هم در ساختار کالبدی محیط و هم الگوهای رفتاری ساکنین و معانی که ساکنین از محیط زندگی خود ادراک میکنند، نمود دارد. با این حال چنین به‌نظر میرسد که بررسی این مفهوم در معماری کوچ، با توجه به نوع زندگی و شیوه سکونت خاص این افراد، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر ضمن بررسی نوع زندگی و شیوه سکونت خاص این افراد و نیز سازمان فضایی این نوع زندگی، به بررسی مفهوم قلمرو در سه حوزه کالبدی، رفتاری و معناشناختی در ایل ساداتمحمودی از طوایف بویراحمد سفلی به‌عنوان نمونه موردی میپردازد. بر این اساس با مراجعه حضوری به محل زندگی این عشایر و تهیه نقشه و کروکی از سازمان فضایی ایل و همچنین انجام مصاحبه و مشاهده، به گردآوری اطلاعات لازم پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان داد که مفهوم قلمرو در سه بعد کالبدی، عملکردی و معنایی در معماری کوچ، نمود دارد و این مفهوم هم از بعد عینی و هم از بعد ذهنی قابل مشاهده است.
Heidari A A, Motalebi G, Ansari rad G. Re-conceptualizing Territory in Physical, Behavioral and Semantic Realms in Nomadic Architecture: A Case Study of Boyer Ahmadi Nomads. JHRE 2018; 37 (161) :107-124 URL: http://jhre.ir/article-1-1305-fa.html
حیدری علی اکبر، مطلبی قاسم، انصاری راد غزال. بازشناسی مفهوم قلمرو در سه حوزه کالبدی، رفتاری و معناشناختی در معماری کوچ (مطالعه موردی: عشایر بویراحمد). مسکن و محیط روستا. 1397; 37 (161) :107-124
