توسعه در هر سرزمینی، در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که به تمامی جوامع توجه خاص بشود. جامعه روستایی و به‌ویژه روستاهای پراکنده از این گونه‌اند. روستاهای پراکنده و کوچک، از لحاظ شاخص‌های توسعه انسانی معمولاً در وضعیت پایینی قرار دارند و همین امر بررسی وضعیت اقتصادی و اجتماعی و ارائه یک رویکرد اساسی برای ارائه خدمات و ساماندهی‌ آن‌ها را ضرورت می‌بخشد. در این تحقیق دهستان شوسف از شهرستان نهبندان مورد مطالعه قرار گرفته است‌ که در کمربند مرزی شرق کشور قرار گرفته‌ و دارای سکونتگاه‌های کوچک با وضعیت نامطلوب فرهنگی و اقتصادی است. لذا هدف‌ این مقاله بررسی موانع و راهکارهای فرا روی انجام طرح تجمیع سکونتگاه‌های روستایی پراکنده و کوچک دهستان شوسف  از لحاظ ابعاد اقتصادی, اجتماعی و زیستی می‌باشد. تحقیق حاضر به‌لحاظ هدف، کاربردی و بر‌اساس ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه117 خانوار و حجم نمونه،80 خانوار تعیین گردید. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده­های آماری و تعیین سطوح معنا­داری بین متغیرها از آزمون‌های  t‌تک نمونه­ای و آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA)‌ استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت اجتماعی- فرهنگی سکونتگاه‌های مورد مطالعه دارای نمره­ای برابر با 901/1و از حیث شرایط اقتصادی دارای نمره 2/1و میانگین شرایط زیرساختی این سکونتگاه‌ها 59/1 به‌دست آمد که مؤید وجود ضعف از این منظر می‌باشد. در کل بر‌اساس نتایج آنالیز استنباطی آزمون‌ها می‌توان اظهار داشت که شرایط اجتماعی- فرهنگی سکونتگاه‌های روستایی پراکنده و کوچک در سطح نامطلوبی قرار دارد. موانع پیش روی پروسه ساماندهی روستاهای کوچک و پراکنده از دیدگاه روستائیان به‌طور عمده شامل وجود ظرفیتی اقتصادی - تولیدی (هر چند  محدود) در فضای سکونتگاه‌های کنونی و عدم رغبت روستائیان به ترک و رهاسازی آن می‌باشد.