گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران. ، mdidehban@gmail.com
چکیده: (2124 مشاهده)
هدف: هدف از این مقاله، بررسی و گونهشناسی فضاهای کالبدی مسکن در منطقه زاگرس مرکزی، با تأکید ویژه بر تأثیرات سکونتگاههای اولیه در این ناحیه است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این پرسش است که چگونه الگوهای فضایی و ساختاری مسکن در طول تاریخ، تحت تأثیر سکونتگاههای باستانی زاگرس مرکزی قرار گرفته و چه عناصری از این سکونتگاهها همچنان در معماری معاصر مسکن منطقه قابل مشاهده است. هدف اصلی، درک عمیقتر از پیوند بین تاریخ، فرهنگ و معماری بومی منطقه و ارائه پیشنهاداتی برای حفظ و احیای این میراث در طراحی مسکن است. روش پژوهش: برای رسیدن به هدف پژوهش، ابتدا اطلاعات کافی در مورد منطقه از ادارات و منابع کتابخانهای گردآوری شد و دسته بندی کردن این اطلاعات باعث شناخت بستر منطقهی مورد پژوهش شد. در ادامه نیز با جمعآوری اطلاعات میدانی شامل برداشت، تصاویر، کروکی، مصاحبهی شفاهی با افراد باتجربه، پرسشنامه در بین افراد باسواد و نیز با استفاده از نرمافزار گوگل ارث اطلاعات مکانی برای هر نمونه به دست آمد. همچنین در جمعبندی نهایی به معرفی ریز فضاها و تحلیل نمونههای مسکن انتخابی با استفاده از نرم افزار SMART DRAW انجام شد. یافتهها:پس از جمعآوری اطلاعات موردنظر و مشخص شدن معیارها، 16 نمونه مسکن از 16 روستای منطقه انتخاب شد و در هر نمونه روابط فضایی ازجمله جهتگیری مسکن، فضای معیشتی، فضای دروُنگاهی، فضای زیستی، شیب قرارگیری هر مسکن و تعداد خانوارهای ساکن در هر مسکن مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجهگیری:نتایج این پژوهش نشان میدهد که خانههای روستایی در منطقه تحتتأثیر سکونتگاه های اولیه شکل گرفتهاند. همچنین وجود فضاهای مدور یا فضاهای مستطیلی با گوشههای گرد و با مصالح بومی از جنس چوب و سنگ و فرورفتگی قسمتی از بنا درون شیب نشان از تأثیر گرفتن این فضاها از سکونتگاههای اولیهی انسانها در این منطقه همچون غارها و دستکندها دارد.
Khodadadi Arpanahi S, Didehban M, Dinarvand A. (2025). Typology of the physical space of housing influenced by the primary settlements of the central zagros; case study: Arpanah region, Lali. JHRE. 44(191), 141-155. doi:https://doi.org/10.22034/44.191.141 URL: http://jhre.ir/article-1-2608-fa.html
خدادادی آرپناهی سجاد، دیده بان محمد، دیناروند عبدالرحمن.(1404). گونهشناسی فضای کالبدی مسکن با تاثیر سکونتگاههای اولیه زاگرس مرکزی؛ مطالعه موردی: منطقهی آرپناه لالی مسکن و محیط روستا 44 (191) :155-141 https://doi.org/10.22034/44.191.141
