هدف: مسکن یکی از نیازهای اساسی جامعه به ‌شمار می‌آید که به دلیل رشد جمعیت و ساخت ‌و سازهای بی‌رویه در آن شاهد بروز مسائلی مانند طراحی‌های غیراستاندارد و ناسازگار با اقلیم و کاهش سطح کیفی فضاهای سکونتی می‌باشیم که منجر به افزایش مصرف سوخت‌های تجدیدناپذیر و آلودگی‌های زیست‌محیطی شده است. لذا، مناسب‌ترین راهکار جهت حل این‌گونه مسائل روی آوردن به معماری بومی و پایدار است که به‌ عنوان یک ضرورت در عرصه معماری، مهم‌ترین هدف آن طراحی همساز با اقلیم و خلق فضایی مناسب جهت زندگی می‌باشد. بنابراین، هدف پژوهش «دستیابی به راهکارهای مؤثر طراحی مسکن پایدار و همساز با اقلیم شهر ساری جهت بهبود آسایش محیطی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی» است.
روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی از نوع کیفی بوده که به  ‌لحاظ هدف کاربردی می‌باشد. گردآوری اطلاعات نیز با شیوه مطالعات کتابخانه‌ای _ اسنادی و میدانی صورت پذیرفته است. به این شکل که ابتدا از ‌طریق برداشت‌‌ میدانی چهار خانه‌‌‌ بومی شهر ساری نمونه‌‌برداری شده و سپس شاخصه‌ها و مؤلفه‌های معماری بومی و پایدار آن‌‌ها تحت بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد خانه‌های بومی ساری دارای یک سری مؤلفه‌های زیست‌پذیری است که منجر به پایداری عملکردی بنا و برقراری آسایش محیطی می‌شود. این عوامل عبارتند از: برون‌گرایی، ارتباط و تعامل میان طبیعت و معماری، فرم، هندسه و ساختار کالبدی بنا، مصالح بومی و برگشت‌پذیر، انعطاف‌پذیری فضاها، تناسب و تعادل، سازگاری بنا با اقلیم منطقه، که ابعاد اصلی معماری بومی مازندران را شکل می‌دهند.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داده است که شاخصه‌های معماری بومی خانه‌های سنتی ساری شامل سه ابعاد: ۱. کالبدی: کاربست شاخصه‌ها و مؤلفه‌های بومی و پایدار در طراحی فضاهای کالبدی _ عملکردی بنا؛ ۲. عناصر سازه‌ای: به‌ کارگیری مواد و مصالح بومی و پایدار؛ ۳. طراحی زیست‌اقلیمی: رعایت اصول طراحی بر مبنای اقلیم محلی جهت سازگاری فضاهای زیستی با محیط پیرامون می‌باشد که با کاربست آن‌ها می‌توان به مسکن پایدار و همساز با اقلیم ساری دست یافت.