|
ارزشیابی پیامدگرای طرح هادی در سکونتگاههای روستایی ایران مبتنی بر نگرش خبرگان دانشگاهی و دستگاه‌های اجرایی
|
حسن افراخته  ، فرهاد عزیزپور* ، سمیه عزیزی |
| دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ، azizpour@khu.ac.ir |
|
|
چکیده: (1175 مشاهده) |
در ایران اقدامات توسعه‌ای در روستاها با اولویت توسعه کالبدی - فضایی بر اساس طرح هادی روستایی انجام می‌گیرد. طرح هادی یا به عبارتی طرح جامع توسعه روستایی، با اهداف ایجاد زمینه توسعه و عمران روستا باتوجه‌به شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی؛ تأمین امکانات اجتماعی، تولیدی و رفاهی؛ هدایت وضعیت فیزیکی روستا؛ ایجاد تسهیلات برای بهبود مسکن روستائیان و خدمات محیط زیستی و عمومی، تهیه و اجرا شده است. با عنایت به اینکه این طرح از برنامه دوم توسعه موردتوجه نظام سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی قرار گرفته است و همچنین باتوجه‌به اهمیت طرح هادی در سطح روستاهای کشور ایران، ارزشیابی عملکرد اجرای این طرح و همچنین آگاهی از دستاوردهای آن ضروری است تا با شناسایی نقاط قوت و ضعف این طرح از نتایج آن برای اصلاح چهارچوب مفهومی طرح و یا تغییر بنیانی در چهارچوب آن استفاده شود. لذا، پژوهش حاضر که ازنظر هدف کاربردی و ازلحاظ روش از نوع کیفی (مبتنی بر رویکرد نظریه زمینه‌ای) است، به ارزشیابی پیامدگرای طرح هادی در سکونتگاههای روستایی ایران پرداخته است. داده‌های موردنیاز به روش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 25 تن از کارشناسان و خبرگان جمع‌آوری و با بهره‌گیری از نرم‌افزار مکس‌کیودا کدگذاری (باز، محوری و گزینشی) و تحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان داد که روند تهیه و اجرای طرح هادی در سکونتگاههای روستایی کشور پیامدهای مثبت (مانند بهبود نظام حرکتی، بهبود ساختاری مسکن، ظهور فعالیت‌های اقتصادی جدید، برابری فضایی در برخورداری از خدمات زیربنایی و رفاهی، نظم‌پذیری در گسترش کالبدی و ارتقای کیفیت محیط) و منفی (مانند ضعف توجه به مالکیت روستائیان، تضعیف عناصر فرهنگی، بسترسازی برای کالایی شدن روستا، افزایش وسعت روستاهای پیرامون کلان‌شهری، تخریب منابع طبیعی - اکولوژیک، تضعیف انسجام و تنوع بصری بافت کالبدی) را به همراه داشته است. همچنین، نتایج این پژوهش تأکید دارد که پیامدهای منفی این طرح متأثر از روندهایی همچون دولت‌محوری، ضعف تعاملات سازمانی، ضعف توان تخصصی مشاوران تهیه طرح، ضعف توانمندسازی جامعه محلی، ضعف توجه به مشارکت جامعه محلی و تسلط نگرش نوگرایانه بر تهیه طرح است.
|
|
| واژه‌های کلیدی: ارزشیابی پیامدگرا، طرح هادی روستایی، سکونتگاههای روستایی ایران |
|
|
متن کامل [PDF 1237 kb]
(1073 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
سکونتگاههای شهری و روستایی
دریافت: 1400/5/26 | پذیرش: 1401/6/29 | انتشار: 1401/6/29
|
|
|
|
|
|
