دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران؛ ایران ، mehdizadeh@iust.ac.ir
چکیده: (2536 مشاهده)
معماری بومی برگرفته از طبیعت، اقلیم و محیط پیرامونی است و به‌دلیل محدودیت در دسترسی به منابع انرژی فسیلی امروزی سعی نموده‌است که حداقل میزان وابستگی به این نوع منابع انرژی را داشته باشد. الگوبرداری از معماری بومی منطقه، اولین و پایدارترین اقدام در طراحی معماری همساز با اقلیم در یک منطقه اقلیمی مشخص است. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به‌عنوان متولی اصلی ساخت‌وساز در روستاهای ایران مطالعات گسترده‌ای در حوزه شناسایی و ارزیابی ویژگی‌های معماری بومی مسکن‌های روستایی انجام داده‌است و اقدام به ارائه طرح بهسازی مسکن روستایی در برخی مناطق اقلیمی نموده‌است. هدف مقاله حاضر ارزیابیطرحهای بهسازی مسکن روستایی مناطق کوهستانی استان تهران از نظر مصرف انرژی و در صورت لزوم ارائه راهکارهای اصلاحی به‌منظور بهبود عملکرد حرارتی آن‌ها می‌باشد. بدین‌منظور لازم است ابتدا مصرف انرژی طرح‌های بهسازی مسکن روستایی که توسط بنیاد مسکن تهیه گردیده‌اند، ارزیابی گردند و با مقدار استاندارد مصرف انرژی مسکن در ایران مقایسه شوند. در صورت زیاد بودن مصرف انرژی طرح‌ها نسبت به حالت استاندارد، لازم است از راهکارهای اصلاحی استفاده شود. راهکارهای اصلاحی برگرفته از ویژگی‌های کالبدی الگوی بهینه است. ویژگی‌های کالبدی الگوی بهینه نمایانگر بهینه‌ترین حالت ویژگی‌های کالبدی یک ساختمان ازجمله نسبت طولبه عرض ساختمان، جهت‌گیری ساختمان، تعداد طبقات و تراکم بنا، نسبت سطح به حجم ساختمان، نسبت سطح بازشو به دیوار، نوع ارتباط الگوی بهینه با ساختمان‌های مجاور، تعداد و جهت جداره‌های خارجی مرتبط با هوای بیرون، وجود فضاهای نیمه‌باز (ایوان)، پیش‌آمدگی لبه بام، سایبان بازشوها و رنگ جداره‌های خارجی در اقلیمی مشخص است که به کمک ضوابط، استانداردها و همچنین شبیه‌سازی انرژی قابل حصول می‌باشند. دستاورد نهایی این مقاله ارزیابی و اصلاح ویژگی‌های کالبدی طرح‌های بهسازی مسکن روستایی مناطق کوهستانی استان تهران، به کمک انطباق آن‌ها با حالت بهینه‌ی ویژگی‌های کالبدی ساختمان در این اقلیم است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی است که با استفاده از ابزارهای شبیه‌سازی و نرم‌افزار Energy Plus 9.3انجام شده‌است. نتایج بیانگر این موضوع است که اعمال راهکارهای اصلاحی به‌طور میانگین باعث صرفه‌جویی انرژی به میزان 29% در طرح‌های بهسازی مسکن روستایی مناطق کوهستانی استان تهران می‌شوند.
