دانشکدۀ مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران. ، S.kharabati@shahroodut.ac.ir
چکیده: (2222 مشاهده)
معماری روستایی ایران بهلحاظ ماهیت کارکردی و پاسخگوبودن به نیازهای انسانی، مجموعهای همگن را با هویت کالبدی خاص تشکیل میدهد که هویت آن از مفهوم سکونت و شیوۀ زیست در روستا نشئت میگیرد.با ورود تکنولوژی به عرصۀ زندگی روستایی و تغییرات ساختار اجتماعی و اقتصادی، الگوی معماری مسکن روستایی دستخوش دگرگونی و تحول گردیده است و امروزه اکثرخانههایروستایی باشرایطاقلیمی و زیستیوسبکزندگی روستایی متناسب نیستند. در این میان، معماری بومی و اصیل روستایی ارزشهای پایداری دارد که میتواند پسازشناساییوتحلیل،بهعنوان الگویی مناسب در طراحی مسکن امروزی روستا استفاده شوند. ازاینرو، هدف اصلی پژوهش حاضر، دستیابی به الگوی طراحی مسکن روستایی است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفیتحلیلی است. برای این منظور، پس از مطالعۀ منابع کتابخانهای در حوزۀ مسکن روستایی، ابتدا عوامل مؤثر در شکلگیری مسکن روستایی مشخص شدهاند و سپس بهوسیلۀ مطالعات میدانی، در روستای طزره دامغان بررسی شدهاند. نتایج پژوهش نشان میدهنددر روستای طزره، عواملاقتصادی ونوع معیشت خانواده در مساحت و تعداد ریزفضاهای توده و حیاط و ورودی تأثیرگذارند و وجود فضای معیشتی طویله، امکان انعطافپذیری مسکن روستایی را در گذر زمان فراهم کرده است. همچنین عوامل اجتماعی و فرهنگی در فرم نما، سلسلهمراتب ورودی، نحوۀ قرارگیری توده نسبت به حیاط و تعداد خانوارهای ساکن یک خانه مؤثرند. عوامل محیطی حاکم بر روستای طزره نیز در جهتگیری توده، شکلگیری پلکانی توده و حیاط، تعداد و وسعت بازشوها، تعداد طبقات، حوزهبندی فضاها و نوع مصالح تأثیرگذارند. در ادامه، پنج الگوی شاخص مسکن روستای طزره معرفی شدهاند و سپس مشخصههای کالبدیعملکردی در ریزفضاها و اجزای معماری این الگوها تحلیل گردیدهاند. در نهایت، با تحلیل الگوهای شاخص معماری قدیم روستای طزره، استخراج الگو در قالب چهارچوبیکالبدیعملکردی ارائه شده است که با توجه به محیط اقلیمی روستا و نظام اجتماعی و اقتصادی روستاییان است و میتواند برای طراحی مسکن معاصر روستا استفاده شود.
Kharabati S, Shirazi P. Achieving the Rural Housing Design Model; Case study: Tazareh Village in Damghan. JHRE 2021; 40 (175) :3-18 URL: http://jhre.ir/article-1-2229-fa.html
خراباتی ساجده، شیرازی پروانه. دستیابی به الگوی طراحی مسکن روستایی؛ مطالعۀ موردی: روستای طزره دامغان. مسکن و محیط روستا. 1400; 40 (175) :3-18