گروه مخاطرات زیستمحیطی و جوی، پژوهشکده سوانح طبیعی، تهران، ایران ، saeedsabouri@yahoo.com
چکیده: (472 مشاهده)
هدف:در این مقاله باتوجهبه اینکه در ایران هرساله با رخداد مخاطرات طبیعی اعم از سیل، زلزله، زمینلغزش، فرونشست زمین و ... روبهرو هستیم و سکونتگاههای شهری و روستایی از رخداد آن دچار خسارت و گاهاً منجر به جابهجایی سکونتگاهها میگردد، به بررسی برخی جابهجایی سکونتگاههای روستایی و نحوه انتخاب سایتهای جدید مبتنی بر رخداد مخاطرات طبیعی احتمالی پرداخته شده است. روش تحقیق: بررسیها باتوجه به مشاهدات میدانی از 9 سایت جدید روستاهای جابهجاشده در استانهای مختلف کشور و مخاطرات طبیعی و ژئوتکنیکی موجود در سایتهای جدید و کاستیها در مکانیابی، نحوه انتخاب و ساختوساز در سایتهای جدید شامل سایت جدید روستاهای قزلاطاق، آقتقه، خوجهلر، کوروک، چاتال، قپان علیا، قپان سفلی، پاشائی، ارازعلی شیخ و قرهسعید شهرستان کلاله، قره چای شهرستان مانه و سملقان، عرب شهرستان بجنورد، علی آباد و اکوجان شهرستان قزوین، شارب ماء و سلیمانآباد شهرستان فاریاب و خلج شهرستان ماهنشان صورت گرفته است. یافتهها: با عنایت به بررسیهای صورتگرفته در برخی سایتهای جدید روستاهای جابهجاشده در کشور، مشخص شد که انتخاب شتابزده سایت جدید، مکانیابی نادرست، عدم توجه به مخاطرات تهدیدکننده سایت انتخابی و عدم انجام مطالعات ژئوتکنیک باعث آسیبدیدن سکونتگاههای روستایی جدیدالاحداث شده است. نتیجهگیری: لذا انجام بررسیهای محیطی و شناخت مخاطرات طبیعی تهدیدکننده سایتهای جدید و رعایت الزامات فنی بهمنظور کاهش آسیبپذیری و آثار رخداد سوانح طبیعی و انجام مواردی از قبیل عدم تصمیمگیری شتابزده، مطالعات مکانیابی بهینه و انتخاب سایت مناسب و بررسی کلی مخاطرات طبیعی، بررسی مخاطرات تهدیدکننده سایت منتخب اعم از زلزله (فاصله از گسلهای فعال)، سیل، زمینلغزش، خزش، روانه گلی، فرونشست و فروچاله، شنهای روان، سنگ افتان مطابق چکلیستهای مرتبط و جمعبندی نهایی مخاطرات تهدیدکننده سایت و ارائه راهکارهای کاهش آسیبپذیری، حفاریهای ژئوتکنیکی و آزمایشهای صحرایی و آزمایشگاهی به فراخور نیاز هر سایت و مطابق با شرایط ژئوتکنیکی هر سایت و مطالعات پایدارسازی و ایمنسازی در صورت نیاز، ضروری است. این اقدامات درنهایت منجر به رضایت ساکنین سایت جدید و موفقیتآمیز بودن جابهجایی میشود.
صبوری سعیدمحمد، گرکانی سیدامیرحسین. آسیبشناسی جابهجایی سکونتگاههای روستایی با رویکرد کاهش آثار مخاطرات طبیعی در سایتهای جدید روستاها مسکن و محیط روستا 1403; 43 (185) :92-75 https://doi.org/10.22034/43.185.75