عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی ، i_ghasemi@ut.ac.ir
چکیده: (3854 مشاهده)
تغییر مکان روستا که به جابهجایی معروف است غالباً با هدف استقرار ساکنین پهنههای پرخطر در نقاطی امن و با رویکرد بهبود وضعیت مردم صورت میپذیرد. مداخله در ساختار موجود از جمله جابهجایی سکونتگاه، با پیامدهایی برای ذینفعان آن همراه است که میتواند زندگی مردم را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت و تحلیل این پیامدها برای جابهجاییهای بعدی و مدیریت این تغییر مکان ضروری است. بررسی این پیامدها بهویژه در طرحهایی که با موفقیت کمتری روبرو بودهاند برای درس گرفتن از آن اهمیت بیشتری دارد. این پژوهش با هدف تحلیل پیامدهای ناشی از جابهجاییهایی که موفقیت کمتری داشته به اجرا درآمد. مطالعه با رویکردی کیفی و با استفاده از روششناسی قومنگاری انتقادی انجام شد. رویکرد انتقادی بر این موضوع تأکید دارد که ممکن است جابهجایی روستاهای مورد مطالعه تابع خواست و اراده نظام برنامهریزی باشد اما نوع برداشت و ادراک ذینفعان اصلی یعنی مردم روستا، در تشدید و تقلیل پیامدهای این فرایند نقش اساسی دارد. دادههای میدانی با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمهساختار یافته فردی و مشاهده مشارکتی در محدوده روستا و ساکنین آن با استفاده از نمونهگیری هدفمند و تا نیل به اشباع نظری جمعآوری شد. دادهها از طریق کدگذاری و مفهومسازی استخراج و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که فرایند جابهجایی بهدلیل مکانیابی نامناسب موفقیت چندانی کسب نکرده و پیامدهای نامطلوب فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی به جای گذاشته است. نگاه کالبدی – فیزیکی به جابهجایی، آن هم بهصورت ناقص، افزایش بدهکاری بهدلیل هزینههای زیاد برای آمادهسازی قطعات مسکونی، رها شدن قطعات تفکیکی و نیمهساز و کاهش صمیمیت بین اهالی بهدلیل وجود فاصله در بین قطعات از جمله پیامدهای شناسایی شده از سوی مردم در این جابهجایی میباشد. بنابراین مطالعه پیشنهاد میکند جابهجایی فقط در شرایط خاص انجام شده و در این صورت نیز با اقدامات ترویجی، جابهجایی به خواست مردم تبدیل شود تا مردم درک شفافی از موضوع پیدا کنند.
Lavaei Adaryani R, Ghasemi I, Mohammadi Gharehghani M A, Noorbakhsh Jafari S A. Analysis of Resettlement Consequences: An Ethnography in Lerini Olya and Lerini Sofla Villages. JHRE 2019; 37 (164) :27-40 URL: http://jhre.ir/article-1-1619-fa.html
لوایی آدریانی رسول، قاسمی ایرج، محمدی قرهقانی محمدعلی، نوربخش جعفری سیدعلیرضا. واکاوی پیامدهای ناشی از جابهجایی سکونتگاهی: مطالعهای قومنگارانه در روستاهای لرینی علیا و سفلی. مسکن و محیط روستا. 1397; 37 (164) :27-40