این مقاله سعی دارد که با استفاده از یک مُدِل، ارتباط وجوه هوّیتی معماری را با وجوه انسانی بررسی نماید. در این پژوهش ابتدا تعریف فراگیری از مفهوم هوّیت و هوّیت معماری ارائه شده است، سپس ابعاد مختلف تعاریف هوّیت معماری در چارچوب این تعریف تبیین می­گردد تا براساس این تعریفِ معین، بتوان عوامل هوّیت­بخش معماری را شناسایی و دسته­بندی کرد. نوشته حاضر در سه بخش اصلی ارائه شده است: نخست روش­شناسی مواجهه با موضوع هوّیت معماری مورد بحث قرار گرفته که در آن با استفاده از ماشین­های فکری گِدِس تمام روش­های ممکن برای مطالعه هوّیت معماری در چهار دسته قرار داده شده است؛ سپس مفاهیم مختلفی که از تعریف هوّیت به­عنوان وحدت تصور ذهنی (توقع یا انتظار ذهنی) و عینیت در مباحث نظری معماری به­کار رفته بررسی شده است. معرفی هوّیت فردی یا گروهی به­واسطه معماری، ابراز هوّیت اجتماعی-فرهنگی به­واسطه­ کالبد، خودیابی انسان به­واسطه­ ساخت محیط و بالاخره ابراز هوّیتی که از خود معماری به­صورت مطلق انتظار می­رود، چهارگونه­ مورد نظر را تشکیل می­دهد. بخش اصلی مقاله به مدلسازی مفهوم هوّیت مطلق معماری براساس وجوه ادراکی انسان اختصاص دارد. پژوهش حاضر برای ساماندهی عوامل تشکیل­دهنده نوع فوق از هوّیت معماری منجر به یک مدل سه­محوری شده است که محورهای آن­را ادراک تجربه (جسمانی، روانی، اجتماعی و روحانی)، محیط تجربه­ (طبیعی و مصنوعی) و زمان تجربه (آنّی، طول عمر، نسل­های متوالی و ازلی) تشکیل می­دهد که مجموعاً 32 گونه از عوامل هوّیت­بخش را معرفی می­کند که در نظام معین با هم ارتباط دارند. با این ترتیب هر موضوع مرتبط با هوّیت مطلق معماری جایگاه خاص خود را در ایـن مدل می­یابد. مثـال عینی از مدل مزبور در معرفی بخشی از عوامـل هوّیت­بخش، سیاه چادرهـای ایـلام بـرای افراد بومی بـه­کار گرفته شده است.