هدف: هدف از این مقاله، بررسی و شناسایی گونهشناسی فضاهای کالبدی مسکن در منطقه زاگرس مرکزی، با تأکید ویژه بر تأثیرات سکونتگاههای اولیه در این ناحیه است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این پرسش است که چگونه الگوهای فضایی و ساختاری مسکن در طول تاریخ، تحت تأثیر سکونتگاههای باستانی زاگرس مرکزی قرار گرفته و چه عناصری از این سکونتگاهها همچنان در معماری معاصر مسکن منطقه قابل مشاهده است. هدف اصلی، درک عمیقتر از پیوند بین تاریخ، فرهنگ و معماری بومی منطقه و ارائه پیشنهاداتی برای حفظ و احیای این میراث در طراحی مسکن است. روش پژوهش:برای رسیدن به هدف پژوهش، ابتدا اطلاعات کافی در مورد منطقه از ادارات و منابع کتابخانهای گردآوری شد؛ چنانچه دستهبندی نمودن این اطلاعات باعث شناخت بستر منطقهی مورد پژوهش گشت؛ در ادامه نیز با جمعآوری اطلاعات میدانی شامل برداشت، تصاویر، کروکی، مصاحبهی شفاهی با افراد باتجربه، جمعآوری پرسشنامه در بین افراد باسواد و نیز با استفاده از نرمافزار گوگل ارث اطلاعات مکانی برای هر نمونه بدست آمد. همچنین در جمعبندی نهایی به معرفی ریز فضاها و تحلیل نمونههای مسکن انتخابی با استفاده از نرم افزار SMART DRAW پرداخته شدهاست. یافتهها :پس از جمعآوری اطلاعات موردنظر و مشخص شدن معیارها، 16 نمونه مسکن از 16 روستای منطقه انتخاب شد و در هر نمونه روابط فضایی ازجمله جهتگیری نمونه، فضای معیشتی، فضای خدماتی، فضای زیستی، شیب محل قرارگیری نمونه و تعداد خانوارهای ساکن در هر نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجهگیری :نتایج این پژوهش نشان میدهد که خانههای روستایی در منطقه تحتتأثیر سکونتگاه های اولیه شکل گرفتهاند. همچنین وجود فضاهای مدور یا فضاهای مستطیلی با گوشههای گرد و با مصالح بومی از جنس چوب و سنگ و فرورفتگی قسمتی از بنا درون شیب نشان از تأثیر گرفتن این فضاها از سکونتگاههای اولیهی انسانها در این منطقه همچون غارها و دستکندها دارد.