دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم‌و‌تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ، F.habib@srbiau.ac.ir
چکیده: (441 مشاهده)
مصرف زیاد انرژی در بخش ساخت‌و‌ساز در دنیای امروز باعث شده است که در کنار ضایعات عظیم منابع طبیعی تجدیدناپذیر، مشکلات محیط‌زیستی عدیده‌ای ایجاد شود. در این میان، معماری بومی توانسته است خود را با اقلیم سازگار کند. یکی از مناطق بومی کشورمان استان سیستان و بلوچستان است که یکی از مظاهر مسکن بومی این استان در مسکن روستایی آن یافت می‌شود و نمونه بی‌نظیر آن بهره‌گیری از سامانه‌های غیرفعال خورشیدی در بخش تهویه طبیعی است؛ بنابراین بازشناسی اندام‌های اقلیمی مسکن روستایی کشورمان که در پاسخ به نیازهای آسایش حرارتی ساکنین بوده است یکی از راهکارهای پاسخ به نگرش‌های جدید ساخت مسکن در روش‌های جدید ساخت است. در این نوع ساختمان‌ها تهویه طبیعی، انرژی کمتری مصرف می‌کند و آلودگی کمتری در قیاس باروشهای جدید سرمایش دارد. یکی از اندام‌های اقلیمی مسکن روستایی این پهنه، کُلَک است که یک نوع بادگیر بومی مناطق زابل است. هدف این مقاله بررسی تأثیر این نوع بادگیر در تأمین آسایش حرارتی مسکن روستایی از طریق تهویه طبیعی است. در این مقاله در ابتدا با استفاده از روش پژوهش کیفی به‌صورت توصیفی - تحلیلی و سپس با بهره‌گیری از برداشت میدانی از الگوی مسکن روستایی روستای قلعه‌نو به بررسی روش‌های استفاده از باد در تهویه طبیعی مسکن روستایی این پهنه با استفاده از اندام اقلیمی کُلَک پرداخته شد. متغیر وابسته پژوهش، آسایش حرارتی و متغیر مستقل سرعت باد است. در ادامه با استفاده از نرم‌افزار‌های تحلیل دینامیک سیالاتی محاسباتی (CFD)، به تحلیل رابطه بین متغیرها پرداخته شد که درنهایت به بررسی تأثیر حالت‌های مختلف، یعنی وضع موجود (برداشت‌شده)، فرض وزش باد عمود بر دهانه کُلَک، فرض تهویه بدون بهره‌گیری از این اندام و رفتار باد در حالت کُلَک با ارتفاع بیشتر در فرایند بهینه‌سازی منجر شد. مطالعات نشان داد، عملکرد این نوع بادگیر در حالت وضع موجود بهترین عملکرد را دارد و نیز با بررسی شبیه‌سازی‌ها مشخص شد باید نکاتی از قبیل: محل قرار دادن پنجره‌ها و دریچه‌های مکش موردتوجه قرار گیرد.
Haddadi M, Habib F, Labibzadeh R. Investigating the influence of the climatic organ of Kolak on the natural ventilation of rural housing in Sistan and Baluchistan province (case Study: Qa`leh no village, Zabul county). JHRE 2023; 42 (184) :59-74 URL: http://jhre.ir/article-1-2507-fa.html
حدادی میلاد، حبیب فرح، لبیب‌زاده راضیه. بررسی تأثیر اندام اقلیمی کُلَک در تهویه طبیعی مسکن روستایی استان سیستان و بلوچستان؛ مطالعه موردی: روستای قلعه‌نو شهرستان زابل. مسکن و محیط روستا. 1402; 42 (184) :59-74
