|
مرور نظام‌مند پژوهش‌های مرتبط با فرایند تبدیل سکونتگاههای روستایی به شهر
|
نیلوفر ادیبی سده  ، بهادر زمانی* |
| دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. ، b.zamani@aui.ac.ir |
|
|
چکیده: (1532 مشاهده) |
سکونتگاههای روستایی در فرایند تبدیل روستا به شهر در ابعاد گوناگون دچار تغییر می‌شوند. اگرچه این موضوع توسط پژوهشگران حوزه‌های تخصصی مختلف موردبررسی قرار گرفته است؛ اما کمتر پژوهشی به دسته‌بندی و جمع‌بندی ابعاد موردبررسی از موضوع در این پژوهش‌ها پرداخته است. ازاین‌رو در مقاله حاضر، پژوهش‌های مرتبط به‌منظور طبقه‌بندی انواع فرایندها، رویکردها، عوامل و پیامدهای شناسایی‌شده ناشی از آن، موردبررسی قرار گرفته‌اند. بدین منظور با استفاده از روش مرور نظام‌مند، چیستی و چگونگی تأثیر تبدیل شدن روستاها به شهر در 77 پژوهش موردبررسی ساختاری و محتوایی قرار گرفته است. نتایج بررسی‌های ساختاری نشان داد که در طول 20 سال گذشته این موضوع موردعلاقه پژوهشگران در حوزه‌های تخصصی مختلف از کشورهای متفاوت بوده است. از بررسی‌های محتوایی، پنج دسته اطلاعات شامل انواع نظریات مرتبط با فرایند تبدیل روستا به شهر، عوامل و آثار این فرایند، مقیاس سازمان فضایی در فرایند تبدیل روستا به شهر و انواع معیارهای به‌کاررفته در این پژوهش‌ها استخراج شد. بر این اساس، نظریه‌های مرتبط با فرایند تبدیل روستا به شهر در دو دسته نظریه‌های مرتبط با برنامه‌ریزی منطقه‌ای و نظریه‌های ارتقای مدیریت سازمانی فضا قابل تفکیک هستند. عوامل مؤثر بر فرایند تبدیل روستا به شهر در پژوهش‌های انجام‌گرفته در سه دسته عوامل طبیعی، سیاسی و برنامه‌ریزانه قابل تقسیم‌بندی‌اند. در ارتباط با اثرهای ناشی از تبدیل روستا به شهر، تأثیرات بازشناسی‌شده در پژوهش‌های موردمطالعه شامل شش دسته آثار شامل پایداری، محیط‌زیست، کالبد، اقتصاد، اجتماع و فرهنگ بوده‌اند. در پژوهش‌های انجام‌گرفته، سطوح سازمان فضایی مطالعه‌شده بر سه سطح سازمان فضایی خرد، میانی و کلان متمرکز بوده و شش معیار جمعیت، نظام سکونتگاهی، زیست‌محیطی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی - فرهنگی در تحلیل‌های پژوهش‌های مطالعه‌شده به کار گرفته شده‌اند. نتایج نشان داد با وجود مترتب شدن تغییرات همه‌جانبه بر تمامی ابعاد یک روستا در فرایند تبدیل آن به شهر، در پژوهش‌های انجام‌شده به ابعاد ادراکی مرتبط با هویت و حس مکان ناشی از این تغییرات کمتر پرداخته شده است و نیازمند توجه بیشتر پژوهشگران است.
|
|
| واژه‌های کلیدی: فرایند تبدیل روستا به شهر، عوامل تبدیل روستا به شهر، پیامدهای تبدیل روستا به شهر، مرور نظام‌مند |
|
|
متن کامل [PDF 1287 kb]
(738 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
سکونتگاههای شهری و روستایی
دریافت: 1401/10/3 | پذیرش: 1402/5/3 | انتشار: 1402/6/28
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
