گروه معماری، دانشکده‌ی مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، لویزان، تهران ، sharghi@sru.ac.ir
چکیده: (2029 مشاهده)
یکی از مخرب‌ترین زلزله‌های ایران در دهه‌های اخیر، با دامنه‌ی وسیع آسیب، تخریب و پیامدهای طولانی‌مدت، زلزله‌ی سال 1382 بم است. در طول رخداد زلزله و پس‌ازآن، جوامع واکنش‌های عاطفی و سوگیری‌های شناختی را تجربه می‌کنند که برخاسته از «تروما»، «تجارب تروماتیک» و «از دست دادن‌های تروماتیک» هستند. در مرحله‌ی بازتوانی، با هدف بازگشت جوامع به زندگی عادی در درازمدت، بازسازی مسکن دارای پتانسیل‌های قدرتمندی در التیام پیامدهای تروماتیک است. اما به دلیل فقدان دانش و شناخت پیرامون تروما درزمینه‌ی ایران، دیالکتیک بازسازی مسکن و بازتوانی طولانی‌مدت جوامع و التیام با ابعاد ناشناخته‌ی زیادی روبه‌رو می‌شوند. تحقیق حاضر با استفاده از روش Q و تکنیک دلفی، تلاش دارد در بازبینی بازسازی مسکن بم، عوامل مؤثر بر بازتوانی روانی و التیام پیامدهای تروماتیک زلزله را استخراج کند. طرح تحقیق در 5 مرحله تعریف شد. در تعریف و ساخت اجماع نظر، آیتم‌های مجموعه‌ی Q، با بررسی ادبیات و تحلیل محتوای 10 مصاحبه‌ی عمیق با صاحب‌نظران برجسته در این زمینه، ایجاد شد. در راندهای دلفی، مجموعه‌ی مشارکت‌کنندگان تحقیق را 23 نفر از مسئولان و محققان درزمینه‌ی بازسازی مسکن بم و بازتوانی اجتماعی- روانی جامعه‌ی آن، با روش نمونه‌گیری نظری و سپس گلوله برفی تشکیل دادند. بر اساس یافته‌های حاصل از تحلیل عامل q، 6 عامل اطمینان مجدد به مصونیت در مسکن، سازگاری/ انعطاف‌پذیری، رنگ تعلق، باور بر خود کارآمدی، سولاستالژیا و سیاست‌ها و برنامه‌های بازسازی توانمندسازنده و شاخص‌های مرتبط با آن‌ها، در فرایند بازسازی و محصول مسکن بازسازی‌شده‌ی بم دارای 62.6% پتانسیل تأثیرات مثبت یا تشدیدکننده‌ی پیامدهای تروماتیک زلزله و بازتوانی بازماندگان هستند.
Asadi S, Sharghi A, Saleh sedghpoor B, Mottaki Z. A review of Bam housing reconstruction after the 2003 Earthquake to identify the effective factors on the survivors’ psychological recovery, based on Q methodology. JHRE 2022; 41 (177) :3-14 URL: http://jhre.ir/article-1-2207-fa.html
اسدی سعیده، شرقی علی، صالح صدق پور بهرام، متکی زهیر. بازبینی بازسازی مسکن بم پس از زلزله‌ی سال 1382 با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر بازتوانی روانی بازماندگان، بر مبنای روش‌شناسی کیو. مسکن و محیط روستا. 1401; 41 (177) :3-14
