دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ، v_ebrahimnia@sbu.ac.ir
چکیده: (2733 مشاهده)
ابرپروژهها بهعنوان یکی از ابزارهای مدیریت شهری برای ایجاد فرصتهای رشد اقتصادی، کارآفرینی و جذب سرمایههای ملی و بینالمللی در بسیاری از کشورهای بیشتر و کمتر توسعهیافته مطرح شدهاند. این دست پروژهها دامنه اثر وسیعی دارند و گروههای اجتماعی زیادی را تحت تأثیر قرار میدهند: جابهجاییهای جمعیتی بهدلیل خروج برخی از ساکنان و استقرار گروههای جدید، تغییر هویت محلهها و ایجاد محیط کالبدی بیگانه برای ساکنان، اثرگذاری بر نوع و کیفیت اشتغال محدوده و یا وعدههای تحققنیافتۀ حل بحرانهای اجتماعی و از دست رفتن اعتماد به بخش عمومی. پروژه بینالحرمین شیراز نیز با انگیزه متوازن نمودن خدمات شهری و ایجاد فضاهای با کیفیت شهری در هماهنگی با بناهای تاریخی، مذهبی مجاور، یعنی دو حرم مطهر حضرت احمدبنموسی (ع) و حرم مطهر سید علاءالدین در دستور کار شهرداری شیراز قرار گرفت. این مقاله اثرهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیط زیستی اجرای این پروژه بر ساکنان دو محلۀ مسکونی پیرامونی، اسحاق بیگ و لب آب را برپایه پرسش از ساکنان این محلات ارزیابی میکند. این پرسشها برای گردآوری دادههای مورد نیاز بر پایه نظریه اثر برنامه و نیز پژوهشهای پیشین تعیین شدند و 375 نفر از ساکنان به آنها پاسخ دادند. پاسخها با انتخاب مدل رگرسیون چندگانه سلسلهمراتبی تحلیل شدند. نتیجه تحلیل بیانگر این است که تمام 25 شاخص بهکاررفته در مدل تحلیل پژوهش دارای رابطه معنادار با معیارهای سطح بالاتر هستند و کفایت لازم در پوشش معیارهای مورد نظر را دارند. بیشترین اثر در بعد کالبدی و در معیار دسترسی به امکانات و تسهیلات بودهاست، اما این پروژه در شاخصهایی چون افزایش ساختوساز و بهبود کیفیت بناها- که جزئی از اهداف ساخت این پروژه نیز بودهاند- کمترین اثر را داشتهاست. این پروژه در بعد اجتماعی و در مواردی چون افزایش اعتماد به شهرداری و نهادهای دولتی و سازمانهای مردمی و تمایل به همکاری با آنها، وجود مکان یا واقعه خاطرهانگیز، تمایل به ماندگاری، رابطه با همسایگان و هممحلیها و استفاده از فضاهای عمومی کمترین اثر مثبت را داشتهاست.
ابراهیم نیا وحیده، اسدی شهاب الدین. ارزیابی اثرات اجرای ابرپروژه بین الحرمین شیراز بر اجتماع محلی پیرامونی آن مسکن و محیط روستا 1399; 39 (172) :90-77 DOI: 10.22034/39.172.77