آموزشکده فنی رازی اردبیل، دانشگاه فنی و حرفهای ایران ، Hferidonzadeh@tvu.ac.ir
چکیده: (۳۹۹۰ مشاهده)
هدف این تحقیق، تبیین مدل نظری در هنجار شکلیابی مسکن روستایی در حوزه اقلیمی سرد و کوهستانی استان اردبیل است. با تدقیق بر اینکه ساختوسازهای جدید روستایی که عموماً با حمایتهای سازمانهای دولتی و در رأس آن سازمان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و یا توسط اهالی اجرایی میشود، ریخت و فرم مسکن شهری دارد که بدون توجه به ارزشهای معماری بومی در حال اجراست؛ ارزشهایی که با گذشت زمان و با آزمون ـ خطاهای زیاد به قوانین نانوشته ساختوساز مبدل شده است. لذا توجه به ارزشهای حاکم در بافت روستاها که طی سالیان متمادی از سوی اهالی ساکن بهکار گرفتهشده، نقطه قوت پژوهش حاضر میباشد. ارزشهایی که نگارنده، هنجار نام میبرد. در این تحقیق از روش همبستگی طرح مدلیابی روابط ساختاری بر پایه مطالعات میدانی و تحقیقات پیمایشی از نوع اکتشافی استفاده شد. پس از شناسایی 176 سکونتگاه حوزه سرد و کوهستانی استان اردبیل با ارتفاع 1500 تا 2150 متر از سطح دریا، 85 روستا با جمعیت بالای 200 نفر و به شیوه خوشهای تصادفی انتخاب شدند. حجم نمونه براساس نظریه کلاین درمجموع به تعداد 250 نفر از ساکنین روستاهای فوق به شیوه هدفدار انتخاب، تا به 50 سؤال پرسشنامه مربوط به دیدگاه ساکنین در شکلیابی مسکن پاسخ دهند (بنابراین هر روستا بهعنوان یک خوشه و افراد ساکن بهعنوان اعضاء آن خوشهها هستند). میزان پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ، 905/0=α بهدست آمد. یافته های تحقیق نشان داد که مؤلفههای: همشکلی (تشابه) در برپایی مسکن، جغرافیایی ـ اقلیمی، اقتصادی ـ معیشتی، مقیاس ـ تناسبات و فرهنگی ـ سنتی بهعنوان عاملهای مؤثر بر هنجار شکلیابی مسکن روستایی در حوزه اقلیمی سرد و کوهستانی استان اردبیل هستند. نتایج بهدستآمده نشان دادند که متغیرهای پیشبین مدل، مقدار 41 درصد از تغییرات ملاک را پیشبینی کردهاند و 59 درصد مابقی متأثر از متغیرهای برونزاد هستند. همچنین نتایج این تحقیق گویای سه اصل کلی است که: اولاً مؤلفه مقیاس و تناسبات در شکلیابی مسکن روستایی نقشی پررنگتر از تمامی مؤلفهها دارد. ثانیاً: شکلیابی مسکن روستایی پدیدهای فرهنگی است و ثالثاً: شکل مسکن روستایی، تابعی از میزان ارتفاع از سطح دریاهای آزاد است.