|
بررسی و مطالعۀ آسیابهای آبی شهرستان درهشهر
|
اکبر شریفی نیا*  |
| دانشگاه بوعلی سینا، همدان ، akbar.sharifinia39@gmail.com |
|
|
چکیده: (2536 مشاهده) |
انسان همواره به‌دنبال رفع نیازهای خود، متناسب با توانمندی‌های محیطی است. اندیشۀ استفاده از این توانمندیها، نشان‌دهندۀ تلاش انسانها درزمینۀ انطباق با شرایط محیطی و استفاده حداکثری از آنها با خلق آثار معماری گوناگون است. آسیاب آبی یکی از گونههای مختلف معماری ایرانی است که ارتباط مستقیمی با زندگی اجتماعی و اقتصادی ساکنان گذشتۀ این سرزمین و به‌ویژه روستاییان دارد. در این پژوهش درنتیجۀ مطالعات بررسی و شناسایی باستانشناسی، 14 باب از آسیابهای آبی پراکنده در روستاهای شهرستان درهشهر با هدف مستندنگاری و مطالعۀ این آثار در شهرستان درهشهر و درک درستی از ساختار معماری و دیگر ابعاد اجتماعی و اقتصادی آنها شناسایی و موردمطالعه قرارگرفته است. براین‌اساس و برای نیل به چنین مقصودی، سؤالات پژوهش عبارتند از؛1: ساختار معماری و اجزای سازندۀ آسیابهای آبی شهرستان درهشهر چه بوده است؟2: آسیابهای آبی شهرستان درهشهر از کدام گونۀ آسیابهای آبی شناخته‌شده در ایران است؟3: ادارۀ آسیابهای آبی چگونه و توسط چه کسانی صورت گرفته است؟4: الگوی پراکندگی آسیابهای آبی درهشهر، متأثر از کدام عوامل یا عامل محیطی بوده است؟ برآیند پژوهش نشان میدهد، آسیابهای آبی شهرستان درهشهر از نوع آسیابهای تنوره‌ای و الگوی پراکندگی آنها به‌طور مستقیم وابسته به مسیر رودخانههایی است که از کوه کبیرکوه سرچشمه میگیرند. ساختار معماری این آسیابها شامل؛ تنوره، تَوَرَه، بِلِسْکَه، مَزْگِیو، پَرَه پَرَه، کُینَه میخ، سنگ مِیرَه(مهره)، خُو، چَقْچَقَه، سرسُویل، سَردُولَلون، سنگهای آسیاب، ژِیرشُو و محل استراحت است. مدیریت و نظارت بر این آسیابها که برخی از آنها را افراد متمول روستاها صاحب بودند به ترتیب بر عهدۀ اشخاصی بنامهای؛ اُوستا آسیاُو، ُلوِینَه و مِیشَهکُونَه بوده و تأمین دستمزد آنها به‌صورت برداشت آرد غلات چون، دریافت 1 مَن از 20 یا 10 مَن محصول وارداتی به آسیابها توسط ُلوِینَه، برداشت یک کاسه تا 1مَن آرد از گندم آسیاب شده توسط شخص مِیشَهکُونَه و یا اجاره دادن این آسیابها در ازای 5 خلوار گندم یا جو بوده است. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و اطلاعات آن براساس مطالعات میدانی و کتابخانه به سرانجام رسیده است.
|
|
| واژه‌های کلیدی: درهشهر، آسیابهای آبی، معماری، شیوۀ اداره، الگوی پراکندگی. |
|
|
متن کامل [PDF 917 kb]
(711 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
سکونتگاههای شهری و روستایی
دریافت: 1398/5/28 | پذیرش: 1399/6/30 | انتشار: 1399/6/30
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
