کارشناس‌ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی ، Rostami_mrr@yahoo.com
چکیده: (4500 مشاهده)
برای دستیابی به اهداف توسعه در بخش مسکن شناخت ویژگیهای آن، پایهای برای برنامهریزی منطبق با نیازها، مشکلات و فرصتها محسوب میشود. شناخت این خصوصیات و ویژگیها تنها با استفاده از چارچوبی سازمانیافته در قالب تعاریف و مفاهیم استاندارد و معین، امکانپذیر است. بنابراین، شاخصها ابزاری تعریف شده و کارآمد برای شناخت این ویژگیها هستند و تحلیل نتایج بدست آمده از آنها میتواند مرجعی مناسب برای تدوین راهبردها، سیاستگذاریها و اهداف در برنامهها و طرحها باشد. علی‌رغم مطالعاتی که طی دو دهه اخیر برای شناخت مسکن روستایی در برخی استانها صورت گرفته است، به دلیل محدودیت تعمیمپذیری، نمیتواند به تنهایی مبنای برنامهریزی و طراحی مسکن قرار گیرد و تصویر شفافی از وضعیتی که مناطق مختلف با آن مواجهند، ارائه کند. همچنین اغلب آنها از روشهای سادهتر برای ارزیابی بهره جستند. بر این اساس، پژوهش حاضر سعی دارد با مروری بر ادبیات و استخراج شاخصهای مسکن در چهار بعد کالبدی، اقتصادی، برخورداری و محیطی و با استفاده از دادههای نمونهگیری ویژگیهای مسکن روستایی در سال 92 توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، و با به کارگیری روشهای پیشرفتهتر، مانند مدل F’ANP و تحلیل خوشهای علاوه بر ارزیابی جامع از مسکن روستایی استانهای کشور، به رفع نواقص برخی از این مطالعات بپردازد. یافتهها نشان میدهند که هریک از استانها با توجه به شرایط خاص منطقه (همچون شرایط آب و هوایی و اقلیمی، فرهنگی و الگوی زندگی، برخورداری از طرحهای توسعه کلان ملی در نگاه آمایشی و ...) میتواند در یک زمینه بسیار پیشرو باشد. به عنوان مثال استانهای گیلان و مازندران در بعد کالبدی، خراسان رضوی و آذربایجان‌شرقی در بعد اقتصادی، استان قم در بعد برخورداری و استان یزد در بعد محیط زیستی پیشرو است و بدون نیاز به برنامهریزی متمرکز از بالا به پائین، می‌تواندد الگویی را برای ترویج در این زمینه برای سایر استانهای کشور ایجاد کنند. بدین ترتیب میتوان در برخی از شاخصهای کلیدی که در حیطه اختیارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قرار دارد، این امکان را برای استانها فراهم نمود تا با ابتکار عمل نقشی پیشران برای منطقه و چه بسا کل کشور داشته باشند. این امر بیانگر ضرورت نگاهی فضایی، یکپارچه، غیرمتمرکز و زمینهای در برنامهریزی مسکن روستایی است.
سرتیپی پور محسن، رستمی محمدرضا، شهابی شهمیری مجتبی، امیرسادات میثم. تحلیل و ارزیابی ویژگیهای مسکن روستایی براساس نمونهگیری سال 1392 مسکن و محیط روستا 1397; 37 (163) :18-3 DOI: 10.22034/37.163.3
