دکترای معماری، استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران ، s.Azizi@iauctb.ac.ir
چکیده: (4648 مشاهده)
یکی از شاخه‌های دانش در حوزه معماری، طراحی پژوهی است که به مطالعه فرایند طراحی می‌پردازد. پژوهشگران این حوزه مفاهیم مختلفی برای توضیح فرایندهای ذهنی طراح به کار گرفته‌اند که یکی از آن‌ها اصول راهنما است. اصول راهنما اصولی است که طراح به آن‌ها باور دارد و از آن‌ها در قاب‌بندی و فهم اولویت‌های مسئله طراحی بهره می‌گیرد. این اصول که متکی به جهان‌بینی طراحی شکل می‌گیرند موجب نوعی وحدت رویه در قبال برخورد با مسئله‌های گوناگون طراحی می‌شوند. بخش عمده‌ای از پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه فرایند طراحی و نقش اصول راهنما در آن، معطوف به معماران و دانشجویانی بوده که در محیط‌های شهری آموزش‌دیده و با مسئله‌های طراحی در شهر نیز مواجه بوده‌اند. این در حالی است که معماری بومی در محیط‌های روستایی مختصاتی کاملاً متفاوت دارد و شیوه‌های تولید معماری در آن واجد درون‌مایه‌های ارزشمندی است که می‌تواند مورد استخراج و مطالعه قرار بگیرد. از این‌رو پرسش اصلی این پژوهش این است که اصول راهنما در فرایند طراحی یک معمار بومی چه نقشی ایفا می‌کنند و چه محتوایی دارند؟ برای پاسخ به این پرسش، روستای سراج‌محله به‌عنوان نمونه‌ای که در کنار بافت کالبدی، همچنان دارای بافت اجتماعی بومی نیز هست انتخاب شد و سپس پنج نفر از معماران بومی منطقه شناسایی شدند. در ادامه به این معماران، سه مسئله طراحی با موضوع «خانه» ارائه شد و از آن‌ها خواسته شد درباره طراحی موردنظر خود سخن بگویند. این سخنان در قالب مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته ثبت و پیاده شد و سپس مورد تحلیل محتوای کیفی قرار گرفت. ساختار کلی این پژوهش، مبتنی بر روش کیفـی است. روش تحقیق کیفی عموماً به تحقیقاتی اطـلاق می‌شود که یافته‌های آن از طریق فرایندهای آماری و بـا مقاصـد کمی سازی بـه دسـت نیامـده باشـد. براساس نتیجه این پژوهش، مفاهیم استخراج شده از این مصاحبه‌ها نشان می‌دهد که هماهنگی با طبیعت، پرهیز از اسراف، رضایت بلندمدت کارفرما و کاربران و همچنین رعایت حقوق همسایگی از مهم‌ترین اصولی است که همواره در مواجهه با مسئله طراحی مدنظر معماران بومی قرار می‌گیرد.
Nouri M, Azizi S, Nasir Salami M R. (2019). Explaining of the roll of the guiding principles in design problem understanding by vernacular architecture (Case study: Seraj-Mahaleh village). JHRE. 38(165), 49-64. doi:DOI: 10.22034/38.165.49 URL: http://jhre.ir/article-1-1705-fa.html
نوری مریم، عزیزی شادی، نصیر سلامی محمد رضا. تبیین جایگاه اصول راهنما در فهم معمار بومی از مسئله طراحی معماری (مطالعه موردی: روستای سراج‌محله) مسکن و محیط روستا 1398; 38 (165) :64-49 DOI: 10.22034/38.165.49
