استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ، n_shafiei@sbu.ac.ir
چکیده: (3923 مشاهده)
این مقاله به بررسی جایگاه مدیریت روستایی، چالشها و فرصتهای توانمندسازی ذینفعان محلی و تأثیر آن بر تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی استان سمنان پرداخته است. در این راستا، با این که «توانمندسازی مولد» ذینفعان محلی تضمینکننده پایداری ابعاد توسعه و تحول کالبدی است لیکن رویکرد مدیریت «بالا به پایین» و «حکومت محور»، موجب «توانمندسازی نامولد» ذینفعان محلی در منطقه مورد مطالعه شده و نتوانسته است آن‌ها را به مثابه یکی از عناصر قدرت در حوزه مداخله مدیریت روستایی درآورد. برای تبیین دقیق موضوع، مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ارتباط بین شاخصهای روش و احساس توانمندسازی ذینفعان محلی و شاخصهای تحول کالبدی سکونتگاه‌های روستایی را در قالب 21 شاخص، سنجیده است. یافتههای حاصل از آزمونهای آماری کندال‌تااوبی و رگرسیون، نامناسب بودن جایگاه شاخصهای توانمندسازی ذینفعان محلی در فرایند مدیریت روستایی را آشکار ساخت. به سخندیگر، عملیاتی کردن روش توانمندسازی ذینفعان محلی به‌صورت «قدرتبر» و سلطهآمیز نتوانسته است احساس معنا‌دار بودن، شایستگی، خودباوری، اعتماد، قدرت و توانمندی را در بین ذینفعان محلی ایجاد نماید. به اینترتیب در فرایند مدیریت روستایی، گیرندگان و بروزدهندگان «توانمندسازی نامولد» هنوز به شکل فزایندهای غلبه دارند، بهگونهای که باعث نارسایی در فرایند تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی استان سمنان در ابعاد مسکن، خدمات زیربنایی، بهداشت محیط، وضعیت مالی، شبکه معابر، روابط اجتماعی و کاربری اراضی شده است. بنابراین نیاز است رویکرد حاکم بر فرایند مدیریت روستایی تغییر یابد و یا اصلاح شود. در این ارتباط، انتخاب سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی مناسب دولت و بهکارگیری روشهای مناسب توانمندسازی مولد ذینفعان محلی در فرایند مدیریت روستایی، مورد تأکید می‌باشد. رویکردی که در آن نگاه قبلی با اصالت متخصص از «بالا به پایین»، جایگزین ابتکارات محلی از« پایین به بالا» شود و مدیریت روستایی اجتماعمحور از طریق روشهای توانمندسازی مولد ذینفعان محلی، فرصت مناسبی برای تحولات مثبت کالبدی سکونتگاه‌های روستایی، فراهم سازد.
Shafiei Sabet N, Hosseini Hasel S, rahbari M. Rural Mmanagement, Empowerment of Local Stakeholders and Physical Transformation of Rural Settlements(Case Study: Semnan Province). JHRE 2019; 38 (165) :113-128 URL: http://jhre.ir/article-1-1688-fa.html
شفیعی ثابت ناصر، حسینی حاصل صدیقه، رهبری مهناز. سنجش مدیریت روستایی، توانمندسازی ذینفعان محلی و تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی(مطالعه موردی: استان سمنان). مسکن و محیط روستا. 1398; 38 (165) :113-128
