استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، انشگاه هنر اسلامی تبریز ، hagh@tabriziau.ac.ir
چکیده: (4374 مشاهده)
بدون استفاده از ابزارهای ارزیابی محیطی، وضع استاندارد و پایش محیطی امکان‌پذیر نیست و نمی‌توان پیامدهای فعالیت انسان را پیش بینی نمود. به‌همین دلیل امروزه رهیافت‌های ارزیابی محیطی نقش مهمی در طراحی و برنامه‌ریزی پروژه‌های بزرگ بازی می‌کنند. از میان این رهیافت‌ها، رهیافت جای پای بوم شناختی در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت ساختمان مورد توجه قرار گرفته است. جای پای بوم شناختی تکمیل کننده روش‌هایی مانند چرخه حیات مواد و همین‌طور جای پای کربن است. این رهیافت می‌تواند نتایج چنین روش‌هایی را به شکل ملموس‌تر یعنی به‌صورت میزان زمین مولدی که در اختیار جوامع است، بیان کند. جای پای بوم شناختی در این مقاله به‌عنوان ابزاری برای محاسبه اثرات زیست محیطی دو گونه ساختمان مسکونی (نمونه اول با اسکلت فلزی ونمونه دوم با پوشش طاق آجری) مورد استفاده قرار گرفته است. این دو گونه ساختمان، نماینده دو شیوه رایج ساخت در یکی از شهرهای متوسط کشور می‌باشند. هدف از این مقایسه بررسی ویژگی‌های مؤثر بر پیامدهای زیست محیطی مرحله ساخت و بهره‌برداری از ساختمان‌ها است. هدف ثانویه این تحقیق متراکم‌سازی شیوه محاسبات در روش جای پای بوم شناختی است به‌نحوی که ضمن حفظ دقت محاسبات تا حد امکان از اطلاعات داخلی که بر شیوه‌های ساختمانی موجود منطبق است استفاده شود. در پایان پس از بررسی مبانی نظریِ شیوه جای پای بوم شناختی، اثرات محیطی این دو نمونه محاسبه شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد کل اثرات زیست محیطی نمونه اسکلت فلزی به میزان اندکی بیشتر از نمونه آجری می‌باشد اما اثرات زیست محیطی به ازای زیربنای ساختمان‌ها نشان از برتری قطعی نمونه اسکلت فلزی دارد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد برای استفاده از روش‌های بومی و سنتی باید با احتیاط اقدام نمود و زمینه‌ای را که یک ساختمان در آن شکل می‌گیرد در نظر گرفت، شرایطی که در صورت عدم تحقق آن، شیوه‌های سنتی چندان پر بازده نخواهند بود. همچنین نتایج این بررسی تا حدودی از افزایش تراکم سکونتگاه‌ها حمایت می‌کند.
