|
تأثیر ملاحظات دفاع غیر عامل بر شکل کالبدی روستای محمدیه نایین
|
مهدی سلطانی محمدی*  ، محمد بلوری |
| کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی دانشگاه شهید بهشتی ، mamati.soltani225@gmail.com |
|
|
چکیده: (4700 مشاهده) |
زیستگاههای بشری همواره در معرض آسیب ناشی از بلایای طبیعی و سوانح انسان ساخت قرار داشتهاند. از آنجا که کشور ایران از قرون گذشته در مسیر حوادث تاریخی و در معرض حملهها و تهاجمهای نظامی ملل مختلف و قبایل همسایه واقع شده است، یکی از راهکارهای ابداعی، استفاده از شیوهها و عناصردفاع غیر عامل برای کاهش آسیب‌پذیری جوامع است. طراحی قلعهها در نقاط مرتفع برای دیدهبانی، ایجاد برج و بارو، استقرار دروازهها در مسیر معابر و گذرها برای کنترل رفت و آمد و... نمونهای از این شیوههای دفاع غیر عامل محسوب میشوند. مقوله معماری دفاعی که در دورههای تاریخی، با اندیشه و جهان بینیهای مختلفی شکل گرفته، یکی از ارزش‌های مستتر در بافتهای تاریخی است. امنیت و نظام تدافعی و شیوه مقابله با هجوم بیگانگان، تأثیر زیادی در شکلگیری سکونتگاه و تغییرات به‌وجود آمده در بافت کالبدی آن‌ها داشته است. خطر حمله دشمن و همچنین خطرات طبیعی (مانند بادهای سهمگین کویری) بافت مجتمعهای زیستی را در حالت تدافعی قرار میداده است. روستای محمدیه از توابع استان اصفهان و شهرستان نایین یکی از باارزشترین بافتهای روستایی تاریخی را در خود جای داده است. این بافت مانند اکثر بافتهای مناطق گرم و خشک مرکزی ایران، متأثر از اقلیم کویری منطقه به‌صورت کاملاً فشرده و متراکم میباشد. هدف پژوهش حاضر تلاش برای یافتن انواع عناصر دفاع غیر عامل در منظومه دفاعی گذشته محمدیه و چگونگی تأثیر مقوله دفاع و معماری دفاعی، بر شکل کالبدی آن می باشد. پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بر‌اساس مطالعات میدانی و شواهد موجود، استفاده از منابع کتابخانه ای و همچنین مصاحبه با معمرین و آگاهان محلی انجام گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان دادند که در مجتمع زیستی محمدیه غیر از قلعهها و دروازهها که از عناصر محسوس نظام دفاعی هستند، بافت کالبدی به هم فشرده و پیوسته و همچنین شبکه ارگانیک معابر به‌صورت پیچ در پیچ و غیر مستقیم، علاوه بر کارکردهای اصلی، در مقوله دفاع غیر عامل نیز به‌عنوان تقویت کننده و مکمل مؤثر بوده و کارآیی داشته اند.
|
|
| واژه‌های کلیدی: معماری دفاعی، دفاع و شکل کالبدی، دفاع غیر عامل، قلعه، محمدیه نایین. |
|
|
متن کامل [PDF 2391 kb]
(1859 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
محیط کالبدی
دریافت: 1394/4/2 | پذیرش: 1396/9/5 | انتشار: 1396/9/29
|
|
|
|
|
|
