امروزه در روستاها با تنوعی از مسکن روبرو هستیم که با چند دهه قبل به شکل معنا‌داری متفاوت است. مطالعات نشان می‌دهد که در طی پنجاه سال گذشته تغییرات قابل توجه‌ای در معماری مسکن روستایی ایجاد شده است. این تغییرات به‌وضوح چهره روستاها را دگرگون ساخته و مسائل متفاوتی در روستاها به‌وجود آورده است. 

در چند دهه اخیر نوگرایی یکی از مهم‌ترین اتفاق‌هایی است که در حوزه مسکن روستایی استان فارس رخ داده است. هر چند ریشه‌های آن‌را می‌توان در ارتباط بیشتر شهر و روستا جستجو کرد، اما اصلاحات ارضی در سال ١٣٤٢ را باید سرآغاز جدی نوگرایی در روستاها به‌شمار آورد.

هدف عمده این مقاله بررسی نوگرایی در مسکن روستایی استان فارس است. در این رابطه بدون آنکه این مقاله بخواهد نقدی بر نوگرایی داشته باشد، با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی به بررسی تغییر و نوگرایی در معماری مسکن روستایی استان فارس پرداخته است. تغییر در مؤلفه‌های معماری مسکونی مورد نظر، در واقع به‌عنوان بخشی از نوگرایی مورد بررسی قرار گرفته است.

روش مورد استفاده، روش پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، آمارهای موجود مربوط به سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن روستایی استان فارس بـوده اسـت. تجزیـه و تحلیـل اطلاعـات بـا اسـتفاده از نـرم افـزار « SPSS » و از طریـق آمار توصـیفی از جملـه آزمون تحلیل واریانس ( F ) انجـام شـده اسـت.

نتایج تحقیق نشان‌دهنده این نکته است که در پنجاه سال گذشته ساخت‌و‌سازهای جدید از هویت قبلی روستا تبعیت نکرده و تغییرات قابل توجه­ای در واحدهای مسکونی روستایی در مناطق مختلف استان فارس اتفاق افتاده است. همچنین نتایج حـاکی از آن است که مصالح ساختمانی، ریز فضاها در واحدهای مسکونی و تعداد خانوار ساکن در واحد مسکونی تغییرات معنا‌داری در نیم قرن گذشته داشته است. با توجه به اهمیت شناخت معماری مسکن روستایی، این پژوهش، می‌تواند نقش مهمی در تدوین تغییرات مسکن روستایی استان فارس داشته باشد.