سوانح طبیعی در ایران سالانه خسارات و تلفات وسیعی را در سطوح مختلف سکونتگاههای شهری و روستایی بهدنبال دارد. در این میان سکونتگاههای روستایی بهدلیل ضعفهای کالبدی قربانی جدیتری در این سوانحاند. بازسازی روستاها بهدنبال سوانح عمدتاً با سیاستهای مختلفی انجام میگیرد. در حالت کلی زمانبر و پرهزینه بودن درجاسازی در تخریبهای وسیع، تصمیمگیران دولتی را به سمت و سوی جابهجایی کالبدی روستا جهت استقرار سریعتر اهالی و سروسامان دادن آنها سوق میدهد. در حالیکه آسیبها و شکستهای مکرر این سیاست معمولاً آن را بهعنوان آخرین راهحل پیشنهادی در بازسازی مطرح مینماید. اما آیا نمیتوان الزاماتی را جهت بازسازی موفق مبتنی بر جابهجایی تدوین نمود و آیا هیچ یک از روستاهایی که با این رویکرد بازسازی شدهاند مورد پذیرش اهالی خود واقع نشدهاند؟ از آنجا که روستای اسطلخ کوه از جمله معدود سکونتگاههایی است که توانسته با وجود جابهجایی بهدنبال زلزله سال 1369رودبار و منجیل همچنان پویایی خود را حفظ نماید، علل بقای هویت آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این پژوهش که به شیوه کیفی صورت پذیرفته، سعی شده با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و جمعآوری اسناد و مدارک در خصوص تدوین مبانی نظری و بررسی کیفیت حال حاضر روستا (از طریق مطالعات میدانی و انجام مصاحبههای عمیق و نیمه عمیق) با وجود گذشت بیش از بیست سال از جابهجایی، دلایل بقا و حفظ ارزشهای کالبدی و فضایی روستای جدید، به دیده تحلیل نگریسته شود. در نهایت به نظر میرسد دلایلی نظیر ارتقای سطح بهداشت و کیفیت زندگی، مشارکت همه جانبه اهالی در تمامی مراحل بازسازی و رفع محدودیتها و ضعفهای روستا قبل از زلزله از جمله مالکیتهای غیر دقیق از دلایل موفقیت نسبی این جابهجایی باشند. امید است اصول و راهبردهای یافت شده بتواند در حالتهای مشابه جهت طرحهای بازسازی مورد استفاده قرار گیرد.
Sartipy pour M, Hashemian A S, Hoseyni M. (2015). Establishing the Pre-requisites of Post-disaster Reconstruction in Rural Settlements (Case study: Estalakh-kouhVillage). JHRE. 34(151), 3-18. URL: http://jhre.ir/article-1-882-fa.html
سرتیپی پور محسن، هاشمیان عاطفه سادات، حسینی مرضیه. تبیین الزامات بازسازی پس از سانحه بر سیاست جابهجایی در سکونتگاههای روستایی (نمونه موردی: روستای اسطلخ کوه) مسکن و محیط روستا 1394; 34 (151) :18-3